“Зоригттой тойм”

Ноднин зуны УИХ-ын сонгуулийн 23-р тойрогт МАХН-аас нэр дэвшигчид болон Ерөнхий сайд, МАХН-ын дарга С.Баярт нарт зориулсан хоёр дугаараас хойш “Үндэстний тойм” сэтгүүлийг хараагүй явснаа саяхан болж өнгөрсөн УИХ-ын 24-р тойргийн нөхөн сонгуульд МАХН-аас нэр дэвшсэн, ЭБЭХ-ний сайд Дашдоржийн Зоригттой дугаарыг санаандгүй олж үзлээ. Чингэлтэй дүүргийн олон мянган айлуудаар үнэгүй тараагдсан, иймээс номын дэлгүүр, сонины мухлагаар үзэгдээгүй биз

Редакцийн зурвастаа “Монголчуудын хүсэн хүлээсэн Оюутолгойн гэрээ батлагдлаа. Удтал дуншсан энэ гэрээ ард түмэн, иргэний хөдөлгөөн, улс төрчдийн хамтын хүчээр тодорхой тооны хэдэн хүнийг эс тооцвол бүгдийн сэтгэлд нийцэхээр нөхцөлтэй батлагдсан гэдэгт бид итгэлтэй байна” (яаж мэдэж байна аа?) гэж эхлээд “Чингэлтэй дүүрэгт болж буй нөхөн сонгуулийн өмнө гарч байгаа тул энэ сэдвийг бас тойроогүй ээ. Тус сонгуульд МАХН-аас нэр дэвшиж буй Д.Зоригтод бид гол өгүүллээ зориулсан” гэнэ. Санаандгүй таарчихаж.

Гол өгүүлэл нь бүхэл бүтэн багц бөгөөд хоёрдахь ерөнхийлөгч Н.Багабандийн “Хүнийхээ хувьд их зөв залуу” , Д.Зоригтын өөрийнх нь бичсэн “Есөн эрдэнийн эх орон”, бас “Үндэсний шуудан” сонины Б.Ганчимэгийн “Дөчин насных нь босгон дээр дөрөөнд нь сүү дусааж угтаарай”, “Нийгмийн толь”-ийн Л.Мөнхбаясгалангийн “Түүний зүрх сэтгэлд итгэнэ”, “Аугаа Монголын залуу нас чи алдахаасаа бүү айтугай” нийтлэлүүд багтжээ. Манай топ хоёр захиалгат сэтгүүлчийн эдгээр нийтлэлүүд сайтуудад бас тавигдсаныг (харин сэтгэгдлийг тас хаасан байв) саналаа. Нэг сумаар баахан туулай намнажээ.

Дугаарт орсон танин мэдэхүйн бусад нийтлэлүүд урьдын адил дэндүү сонирхолтой. Ялангуяа С.Содбаатарын “Банхар” өгүүлэл. Тэд чинь төвд гаралтай юм байна шүү!

“Намайг барьж байгаарай…”

УИХ-ын Чингэлтэй дүүрэг дэх 24-р тойргийн нөхөн сонгуулиар ялалт байгуулсан эрх баригч нам хууль зөрчсөнийг илчлээд зогсохгүй хариуцлага нэхэж сандаргах, магадгүй том хэрэг үүсгэх хөдөлшгүй баримт УИХ-ын гишүүн З.Алтайг ажилдаа ирэх замд нь өөрөө ороод ирэх нь тэр.

Шинээр сонгогдсон гишүүн Д.Зоригтыг тангараг өргүүлсэн нэгдсэн хуралдаан дээр түүний юу ярьсныг дор буулгав.

“Зоригт боловсролтой, чадалтай, намын залуу сайн кадр, цаашдаа төр түшилцээд явахад бүрэн боломжийн хүн гэж бодож байгаа. Аав ээжийг нь ч би сайн танина, монгол телевизэд бид бас хамт олон жил ажиллаж байсан аятайхан улсууд байдаг гэж бодож байгаа. Гэхдээ саяын болж өнгөрсөн сонгуулийн талаар би энэ хувьсгалт намын нөхдүүдэд, ардчилсан намын нөхдүүдэд ч гэсэн, Сонгуулийн ерөнхий хороонд бас нэг зүйлийг хэлмээр байна. Зоригт бол үндсэндээ өөрийн чадал чадавхи, оюун ухаанаар энэ Чингэлтэйн тойрогт ямар нэгэн шахалт… муу зүйлгүйгээр гараад ирвэл гараад ирчих бүрэн боломжийн залуу шүү дээ. Өөрийнхөө чадлаар, өөрийнхөө нэрээр. Гэтэл энэ сонгуулийн ажиллагаанд хувьсгалт намын сонгуулийн штабын нөхдүүд, би тэгэж л бодож байгаа, удирдах зөвлөл нь дээрээс удирддаг юм уу асар их хэмжээний мөнгө тараасан. Хорь хорин мянгыг гарцаагүй өгсөн ш дээ. Үгүй гэж та нар хэлж чадахгүй. Манай жолооч гэр бүлээрээ тэнд амьдардаг. Манай жолоочийнд очоод 40 мянган төгрөг өгсөн. Сонгуулийн өдөр өглөө гэрээс нь машинаар авч яваад ээжтэй нь цуг сонгуулийн штаб дээр сонгуулийг нь өгүүлээд авчирч гэрт нь буулгадаг. Мөн сайхан үйлчилгээ байгаа биз. Тэр хавийн зөндөө улсуудад Энхбатаас өгсүүлээд мэднэ хорь хорин мянган төгрөг өгсөн. 60 гаруй мянган сонгогч Чингэлтэй дүүрэгт байдаг юм бол 20 мянгаар үржээд үз. Тэрбум 200 сая төгрөг биз дээ. 40 мянган сонгогч сая саналаа өгсөн юм бол хэд болохов? Би зүгээр Зоригтийг өгсөн гэж хэлэхгүй, Зоригт арай тийм муухай юм бодож санах ийм сэхээтэн залуу биш. Ерөөсөө нэг егзөр муусайн намын сонгуулиас сонгуулийн хооронд сонгуулийг эд агуурс, мөнгө хөрөнгө, элдэв юмаар … одоо хүмүүст тарааж өгч саналыг нь авч үзэл бодлыг нь эргүүлж муйхарлаж явдаг намын нэг муухай улсуудын заваан аргыг л намын штаб нь, намын хуучин егзөр кадрууд нь хэрэглэсэн гэж л би бодож байгаа. Зоригт бол тэр 20 мянгыг мэдээ ч үгүй байх. Бүх гишүүдийг би хэлэхгүй ээ. Энэ мөнгөөр аргалдаг, өрөө чадал байхгүй, нэр хүнд байхгүй, мөнгөөр аргалж хүний сонголтыг худалдаад аваад энд ичихгүй сууж байгаа энэ хоёр нам дотор цөөнгүй улсууд байгаа шүү. Одоо ингээд л гэмгүй царайлчихсан сууж байгаа. Энийгээ дараа 12 оны сонгууль дээр та нар болиоч ээ. …

Хэрвээ З.Алтай сонгуулийн луйврыг үнэхээр таслан зогсоохыг хүссэн бол Д.Зоригтод хандаж “Танай нам мөнгө тараасныг нотолчихвол чи УИХ-ын гишүүнээсээ буцах уу?” гэх мэтээр ам өчгийг нэхэхээс эхлээд гишүүний хувьд асуулга тавих, парламентын комисс байгуулахыг шаардах, бас жолоочдоо чөлөө өгч Сонгуулийн ерөнхий хороо, Авлигатай тэмцэх газар луу мэдүүлэг өгүүлэхээр илгээх, хэрвээ цаадах нь зүрх алдаад байвал өөрөө хөдөлж болохсон. Жирийн жолооч ба эрх мэдэлтэй төрийн түшээ, тэр тусмаа хамгийн “шударга” гишүүний ялгаа чухам энд байх учиртайсан.

Гэтэл яав? Танхимд байхгүй хувьсгалт намын штаб гэгчийг эзгүйчлэн харааж хэд цамнаад, харин цаадуулынхаа хулгайлж өгсөн юмыг аваад УИХ-ын танхимд ороод ирснийг нь мэдсээр байж Зоригтод тал засч байж хоёр нүүр гаргах нь тэр.

“Намайг барьж байгаарай” гээд бариулаад хэн хэндээ хал балгүй агсарч бусдын зугаа гаргадаг нэгнийг санагдуулчихлаа.

“Хүүхнүүд хүүхнүүддээ маш дургүй”

Чингэлтэй дүүргийн 24-р тойргийн нөхөн сонгуульд нэр дэвшсэн хүүхнүүд хүүхнүүдтэйгээ үзэлцээд, бас тэднийг бичдэг сэтгүүлч хүүхнүүд нэр дэвшигч залууг л дэмжсэн нийтлэлүүдийг (өмнөх “Сэтгэгдэл оруулах боломжгүй” бичлэгийг үзээрэй) уншихад “хүүхнүүд хүүхнүүддээ дургүй” гэдэг үнэн байж магадгүй. Үг, өгүүлбэрээс нь харахад “маш дургүй” бололтой.

Энэ удаагийн санал хураалтаар эсвэл ялна, эсвэл ялагдана. Хоёрдугаар байр, мөнгөн медаль гэж үгүй. Иймээс Д.Зоригт ялахнээ. Харин хүүхнүүд бие биенээ намнасаар байна. Бараг бүх сонин, сайтад өнгөтөөр тавигдсан “24 дүгээр тойргийн хоёр хатагтай хэн нь хэн бэ?” (... Г.Уянга: Нөхөр, 2 хүүхдийн хамт амьдардаг. 20 жил улс төрд идэвхитэй ажиллах боломжтой. Р.Бурмаа: Нөхрөөсөө салсан. 3 жилийн дараа тэтгэвэрт гарна. Тийм учраас сонгогчиддоо тараасан бүх материалд хэдэн онд төрсөнөө бичдэггүй… ) гэсэн харьцуулалт үүний бас нэг жишээ.

Магадгүй тэдэнд хэн нэгэн “туслаад” байна уу?

“Сэтгэгдэл орох боломжгүй”

Сонин юм анзаарлаа. Вэб сайтад нийтлэгдсэн өгүүллийн араас уншигчид элдэв юм бичдэг зовлонтой асуудал бий. Уг нь сэтгэгдэл бичих ёс зүйн дүрэм маягийн юм зарлаад илт хараал ерөөл, АНУ-аас дөнгөж оруулж ирсэн компьютерийн зар сэлтийг хасаад байж болохсон. Даанч манай сайтууд залхуурч зүгээр л сул тавьдаг хэрнээ “эгзэгтэй” нийтлэлийн сэтгэгдлийг шууд хаачихаж байна. Яагаад?

Хэд хоногийн өмнө нэрт сэтгүүлч Л.Мөнхбаясгалангийн “Агуу Монголын залуу нас чи алдахаасаа бүү айтугай” гэж уриалсан (…энэ удаагийн сонгууль эхлэв үү үгүй юу энэ залуу халуун насыг минь элдвээр харааж зүхлээ. Учир нь МАХН-аас Чингэлтэй дүүрэгт нэр дэвшсэн Эрдэс баялаг эрчим хүчний сайд Д.Зоригтийн нас дэндүү залуу байна гэнээ. Боловсрол мэдлэг нь болж байна, харин залуу байгаа нь буруу гэцгээж байна. Ажиглаад байхад залуу халуун бүхнийг үгийн илдээр хайр найргүй сийчиж амтай болгон зоргоороо элдвэлдэг муухай зуршил тогтчих гээд байх тул харин миний залуу нас эмнэг адуу мэт цамнаж үгээ хэлэхээр үзгээ шүүрлээ…. Авилгад идэгдэж өдрөөс өдөрт доройтох нийгмээ шинэчлэхийн төлөө сэтгэл зүрхэндээ гал асаан нэр дэвшсэн Дашдоржийн Зоригт чи бас бидний залуу нас…) бичлэг http://www.news.mn-д нийтлэгджээ.

Хоёр биенийхээ залуу насыг дуудсан уян налархай мөрүүдийн араас уншигчид, Д.Зоригт ах чинь дунд насных, үүний оронд жинхэнээсээ залуу Жавхлан, Уянга нарыг төлөө цамнаад өгөөч гэх мэтээр бичиж таарна. Тэр тусмаа ийм мундаг нийтлэлийг захиалагчид нь хэдээр үнэлснийг сонирхож ч магадгүй. Иймээс “Энэ мэдээнд сэтгэгдэл орох боломжгүй байна” гээд хаачихаж. Сүүлийн өдрүүдэд түүний туурвисан “Д.Зоригт: Би төр түмэндээ хүчээ өгөх гэж зүтгэж байгаа жирийн л залуу”, “Энэ чинь ардчилал юмуу, Р.Бурмаа” гэх мэт нийтлэл, ярилцлагуудад бас л “Сэтгэгдэл бичих боломжгүй”.

http://www.sonin.mn сайтад бүр илүү нэрт сэтгүүлч Б.Ганчимэгээс МАХН-аас нэр дэвшигч Д.Зоригтод зориулсан “Дөчин насных нь босгон дээр дөрөөнд нь сүү дусааж угтаарай!” нийтлэл тавигджээ. (… Д.Зоригт сайд гаднаасаа зөөлөн, даруу хүн харагддаг. Зөөлөн, даруу төрхнөөс нь үүдээд зарим хүн түүнийг зориггүй гэж харах гээд байдаг тал ажиглагддаг. Мэдээж улстөрч хүнд зориг чухал. Зоригийн тухайд Д.Зоригт хар багаасаа л шийдэмгий товарищ байсан нь анзаарагддаг… Төрд ажилласан намтраас нь ёс суртахууны өндөр үнэлэмж ханхалдгийг Ерөнхий сайд С.Баяр онцгойлон иш татаж байна лээ. Үүгээрээ тэр цэвэр тунгалаг нэр хүнд, ёс суртахууны гэрэл гэгээтэй жишгийг улс төрд босго болгон тавьж байгаагаа зарласан гэж бид хүлээн авч байна…) Эдгээр гоё үгнүүдээс юу ханхлаад байна аа? Иймээс “Сэтгэгдэл оруулах боломжгүй”. (Сониноос, энэ ярилцлага маргааш нь алга болчихов. Үүргээ биелүүлсэн тул хассан бололтой)

Харин http://www.gogo.mn сайт уг ярилцлагыг одоохондоо байлгаж харагдана. Төгсгөлд нь “Уучлаарай, энэ мэдээнд сэтгэгдэл бичих боломжгvй байна” гэжээ. Уучлал гуйх нь аргагүй. Өмнөөс нь ичсэн биз.

“Өнөөдөр”-ийн чулуудсан яс

УИХ-ын нөхөн сонгуулийн сурталчилгааны өдрүүдэд сонинууд заваарч өгч байгаа бололтой. Монголын хэвлэл мэдээлэл дундаас өөрийгөө хамгийн цэвэрт тооцдог “Өнөөдөр“ сонины өчигдрийн дугаарын  Hot news буланд “М.Ичинноров “дүрдээ итгэв” гарчигтай мэдээ нийтлэгджээ.

“Хуульч М.Ичинноров улс төрийн бохир тоглоомоор өөрийгөө илэрхийлэхийг хүссэн бололтой. СЕХ-нд бие даан нэр дэвшигчээр бүртгүүлэхдээ хуулийн дагуу зохих материалаа бүрдүүлээгүй гэх тэрбээр АН-ын нэр дэвшигч Р.Бурмаагийн нэр хүндэд халдсан мэдэгдлүүд хийх болсон билээ. Нөхөн сонгууль тойрсон улс төрд нөхөөс маягаар ийнхүү хөл тавьсан энэ эмэгтэй саяхнаас бүр ч “дүрдээ итгэж, Р.Бурмаагийн эсрэг хүйтэн дайн зарлаад байна. СЕХ-ноос М.Ичинноровын бие даан өрсөлдөх асуудлыг дахин авч хэлэлцэх сураг гарсан. Гэвч энэ үр дүн түүнд хэрэггүй аж. “Сонгуульд өрсөлдөх боломж алга” хэмээн мэдэгдэж, хэвлэлийн бага хурал зарлахаар зэхэж буй М.Ичинноров өдөр тутмын сонинуудад Р.Бурмааг элдвээр гоочилсон төлбөртэй нийтлэл хэвлүүлэхээр гуйж явна. “М.Ичинноров хөөрхөн, Р.Бурмаа муухай” гэж тунхагласан уг төлбөрт нийтлэлийн өндөр зардлыг хэн төлж байгаа нь сонин хэвээр үлдэв”

Нээрээ сонин юм даа гэж бодов. Тэгтэл “Өнөөдөр” сонины яг энэ дугаарт “Нөхөн сонгуулийн анир буюу Р.Бурмаагаас М.Ичинноров хүртэл” өгүүллийг тэргүүн нүүрнээсээ хоёрдугаар нүүрэнд дамнуулан саарал дэвсгэртэйгээр ихэд чухалчлан нийтэлснийг уншаад  нүдэндээ итгэсэнгүй. Хэдэн ишлэл авья:

… Учир нь түүнийг [Ичинноровыг] нэр дэвших сургаар Р.Бурмаа ихэд цухалдсан гэдэг. Тэрбээр М.Ичинноровын нэрийг тойргийн хороогоор хасуулахаа мартсангүй… Р.Бурмаа Ичинноровоос сэргийлэн ийнхүү нэрийг нь хасаж сүр хүчийг үзүүлэв… түүнийг нэр дэвшүүлэхгүйн төлөө, М.Ичинноровын тухай мэдээ гаргахгүй гэсэндээ зарим сонин, телевизүүдэн мөнгө амлаж байсан сураг бий… М.Ичинноровын нэрийг хассан Чингэлтэй дүүргийн тойргийн хорооныхон Нийслэлийн Ардчилсан нам гэсэн микроавтобуснаас бууж ирсэн гэсэн… Энэ бүх үйл явдлуудаас харахад М.Ичинноровоос Р.Бурмаа айж түүнийг нэр дэвшсэн тохиолдолд өөрөө сонгогдохгүй байх магадлалаа олж харсан учраас ийм бохир арга хэрэглэжээ гэж үзэхээс өөр тайлбар байхгүй мэт санагдана… Хүний эрхийн хуульч бүсгүйтэй нэг тойрогт өрсөлдөхөөс юунд тэгтлээ айж өөдгүй арга хэрэглэх болсон нь хачирхалтай бөгөөд харамсалтай… Р.Бурмаа хатагтай нас залуу, боловсролтой, дайчин эмэгтэйчүүдэд дургүй юм гэж үү?…

“М.Ичинноров хөөрхөн, Р.Бурмаа муухай” гэсэн хов живийн цуглуулга мөн байна! (“М.Ичинноров “дүрдээ итгэв” мэдээг www.mongolnews.mn сайтдаа тавьсан мөртлөө энэ өгүүллийг орхисон нь учиртай байж). Төгсгөлд нь мутраа хайрласан Д.Гансүх нэртэй сэтгүүлчийг харах юмсан…

Хулгайч хулгайчаа бариарай гэж орилдог тал бий. Харин өөрөө хулгай хийчихээд бариарай гэж дэмийрэв бололтой, “Өнөөдөр” сонин. Тэгэхлээр “нийтлэлийн өндөр зардлыг” хэн төлж байгааг тус сонин мэдэхээр барахгүй (зардал “өндөр” гэдгийг хүртэл сайн мэджээ. Золтой л тоог нь бичсэнгүй) аваад халаасалчихсан, эсвэл хоёр нэр дэвшигч эмэгтэйн хооронд яс чулуудаж, үүгээрээ өөр нэгэн нэр дэвшигчид тус болж харагдлаа.

P.S: Үлдсэн өдрүүдэд сонгуулийн сурталчилгааг анзаарья байз.