ТV-ийн удирдлагууддаа баярлалаа !

Би энэ удаад TV-ийн удирдлагуудыг магтаж хэдэн үг бичмээр санагдлаа.  Чухам тэдний ачаар та бид хол ойрын явдал, сонин хачин яриа хөөрөө, хөгжим дуу, зугаатай шоу, салахын аргагүй кино гээд есөн шидийн юмыг дураараа үзэж чаддаг. Аливаа нэвтрүүлгийг  тэд биш, сэтгүүлч, редактор, зураглаач, найруулагчид бэлтгэдэг, гэхдээ удирдлагууд байгаагүй бол бид ихэнхийг нь чихний хажуу, нүдний далдуур өнгөрөөх байсан биз. 

Удирдлагуудаа магтахын тулд эхлээд нэрлэх ёстой. Зарим үзэгч телевизорийг телевизтэй андуурдаг тал бий. Миний магтаад байгаа удирдлагууд бол МҮОНТ-ийн Наранбаатар, Мөнхбаатар, UBS-ийн Балхжав, 25-ын … (одоо хэн болсон бэ?), TV9-ийн Энхбат, TV5-ын Сарангэрэл, тэр ч бүү хэл телевизүүдийн холбооны ерөнхийлөгч, УИХ-ын эрхэм гишүүн З.Алтай нар биш. Би энд телевизор бүрийг заавал дагалддаг, холдчихвол хайлгаж сүйд болдог, гэхдээ дэргэд нь налайж хэвтэхээсээ илүү бидний халуун гарт атгуулан үдшийг өнгөрөөдөг алсын буюу зайны удирдлага хэмээх жижигхэн төхөөрөмжийг хэлсэн юм шүү. Минийх дээр нэр алдрыг нь Sharp Remote Control G1342SA гээд бичжээ.   

Орой тийшээгээ айл болгонд хүн бүр зурагтынхаа алсын удирдлагыг гартаа оруулахыг хүснэ. Зөрчил тэмцэлдээ ч тулдаг. Хоёрдахь, гуравдахь зурагтай айлуудад хүртэл аль том LCD, Plazma, 40 инчийн зурагтынхаа  удирдлагыг ч үе үе булаацалддаг байх. Явсаар эрх мэдэлтэй өрхийн тэргүүн юмуу эрх хүүхдүүдийн хэн нэгний атганд орсон удирдлагын товчлуур дээгүүр эрхий хуруу тонголзоход дэлгэцэн дээрх сувгууд солигдож гарна даа.  Эхлээд мэддэг суваг, дуртай нэвтрүүлгээ тавина, тэгснээ дараачийнх руу шилжинэ,  сенсаац мэдээ, “гоё” нэвтрүүлэг таарвал хэсэг саатна, реклам эхэлбэл хаяад зугатна, тэгснээ бүх сувгийг дороос дээш, эсвэл дээрээс доош (MBN, 25, TV9, TV5, NTV, C1, TV8, SBN, TM, Соёмбо, CCTV, Ариранг, RIA, РенТВ, ОTV, Айст, ОРТ, РТР, NHK, XJTV, TV3, НТВ, FTV, Өвөр Монголын “Одон” телевиз гэх мэтээр) нэгжин хэсч “үзчихмээр юм” хайна, төдөлгүй эхнийх дээрээ буцаж ирнэ, гэхдээ тогтоно гэж үгүй, хэдхэн мөч саатаад дахиад замд гарна…    

Уг нь бид нэг л телевизор үздэг. Өөрөөр хэлбэл нэг л дэлгэцийг анхаарч  чадна. Дэлгэцээ хувааж хоёр, түүнээс  дээш сувгийг харуулдаг телевизортэй байсан x тухайн мөчид зөвхөн нэг л сувгийг, тэр тусмаа дуу яриатай цуг хүлээн авдаг. Хүний физиологи тийм. Гэтэл бидний үзэх суваг хэд билээ, Улаанбаатарт гэхэд монголын  арван хэд, гадаадынхтай нийлбэл 30-40 сувгийн дунд эргэлддэг ч  чухам удирдлагынхаа ачаар хүссэн, өөрт таалагдсан, гэнэт таарсан нэвтрүүлгүүдийг сорчилж сонгосоор тэр бүгдийг зэрэг үзчихэж байгаа юм.

Аль ч суваг, нэвтрүүлгийг бүтэн үзэх боломжгүй, албагүй бөгөөд шаардлагагүй. Манай ихэнх нэвтрүүлэг, мэдээллийн хөтөлбөрүүд дэндүү урт (зарим нь 2 цаг гаруй үргэлжилдэг!) хэдий ч сувгаа солиод хасаж танах хэрэгтэй. Бүх телевизийг дүүргэсэн сунжирсан ярилцлагууд хэн нэгнийг хамгийн багадаа 15-20 минут, ток шоу гэх мэт гоё нэр зүүж байгаад бүтэн цагаар чалчуулах нь бий. Харин та бид ганц товчлуур дараад тэдний амыг шууд хамхиулдаг билээ.  

Ингээд бид өөрсдийн үзэх тусгай хөтөлбөрийг янз бүрийн сувгийн үй олон нэвтрүүлгээс түүж аваад бүрдүүлчихэж байна. Өөрөө өөртөө программ зохиогч гэхэд болно. Би л гэхэд товчлуур дарахаас залхуурахгүй бол 20-23 цагийн хооронд  телевизүүдийн мэдээнүүдийг бараг бүрэн үзэж чаддаг. Яаж? Аль нэг мэдээний сурвалжлагч нуршиж, эсвэл даргын ам сахиж зогсох хооронд би  бусад сувгуудаар тойрч эргэчихээд дараачийн мэдээ, сурвалжлагаас өмнө буцаад ирнэ.  Удирдлагынхаа ачаар замдаа огт саатахгүй.

Та урьд цагт сувгаа яаж сольдог байснаа санадаг уу? Монголчууд бүгд оросын “Темп”, “Горизонт” гэх мэт дан хар цагаан зурагтай байлаа. Хар цагаан нь яахав, удирдлага байхгүй учраас гараараа мушгидаг байж. Бариул нь дорхноо тас үсэрчих тул элдэв арга сэдэж, жишээлбэл хугархай ёзоорыг нь бахиар хавчиж эргүүлээд Монгол телевизээс Орбит руу шилжинэ, буцааж мушгихад Монгол маань угтаж авна. Харин 1980-аад оны сүүлчээр айлууд МОНЭЛ-тэй болоход хүүхдүүдээ дэргэд нь жижүүрлэн зогсоож 1-12 хүртэлх товчлуурыг аав, ээж, ах эгчийн гуйлт шаардлагаар таснясхийлгэн дарж алсын удирдлагыг орлодогсон. Амаргүй ажил. Олон хүүхэдтэй айл ээлжлүүлээд амар байж…  Тэгвэл өнөөдөр эрхий хуруу хөдлөх төдийд суваг солигдох тул бухимдахгүй, яаж мэдэхэв элдэв юм авч шидэхгүй, үүний ачаар дэмий нэвтрүүлгүүд шууд хаягдаж зөвхөн гайгүй нэвтрүүлгүүдийг үзэгчид олоод үзчихэж байгаа билээ.

 Баярлалаа.

Үндэсний телевиз нь TV9 юм шиг …

Манайд албан ёсоор үндэсний хэмжээний цорын ганц телевиз бол МҮОНТ билээ. Энэ нь нэвтрүүлгийн бодлого төдийгүй хамрах хүрээгээрээ ч хамаг Монголын телевиз гэсэн үг. Харамсалтай нь үүнийг зөвхөн сайд дарга нарыг хөдөө явахад дагаж, үгүй бол хааяа нэг сурвалжлах хэсэг илгээж “Эргэх дөрвөн цаг” нэвтрүүлгээр улиралд ганц эргэх харуулахаас хэтрэхгүй юм.  Тэгвэл сүүлийн үед  TV9 телевиз лав мэдээллийн хөтөлбөрөөрөө энэ статусыг илт булаацалдаж үдэш болгон давж гардаг болжээ.  

Өнгөрөгч Бямба гаригт л гэхэд тус телевизийн “Энэ өдөр” мэдээллийн хөтөлбөр орон нутаг дахь TV9 Инфо сүлжээний сурвалжлагчдаасаа орон нутгийн сонгуулийн дараа шинээр бүрэлдсэн Орхон, Дундговь аймгуудын ИТХ-уудын анхны хуралдааны тухай дүрстэй сурвалжлага хүлээн авч үзүүлэв. Тэнд МАХН АН хоёр ямар харьцаагаар ялж ялагдсан, ИТХ-ийн даргаар хэнийг сонгосон, мөн Засаг даргаар хэнийг сонгож Ерөнхий сайдад өргөн барьсныг үндэсний, олон нийтийн (бараг л иргэдийн гэсэн үг) телевизээс бус, арилжааны энэ телевизээс үзэж харлаа. Бас Хэнтий  аймгийн зарим суманд ямар шалтгаанаар санал хураалтыг хүчингүй  болгож сонгуулийн эцсийн дүн гацсаныг мэдэж авлаа. 

TV9 Инфо сүлжээ бол маш чухал санаачлага. Аймгийн төвд суугаа хэн нэгэн сэтгүүлчийг сонгож Улаанбаатарт авчирч семинардаад нэг нэг жижиг камер атгуулаад буцаахад л мэдээ сурвалжлага наашаа хөврөх нь тэр. Тэдний яриаг 24 цагийн турш утсаар хүлээн авч цаасан дээр буулгаад уншсан ч, эфирт цацсан ч өчүүхэн төдий саадгүй болжээ. Алганд багтах дүрстэй кассетийг өдөрт биш юм аа гэхэд маргааш, нөгөөдөр нь яаж ийгээд ирүүлчихнэ… 

Монголын хамгийн том телевиз байж МҮОНТ орон нутагт сурвалжлагч ажиллуулах нь үүрэг төдийгүй нэр төрийн хэрэг баймаар. Орон нутгаас мэдээ, сурвалжлага авах ажлыг зохион байгуулах хэцүү биш гэдгийг  TV9 гялалзтал харуулж эхэллээ.  Элдэв бэрхшээл тоочих, тэрбум тэрбум төгрөг нэхэх шаардлага огт алга. 

Инфо сүлжээгээрээ TV9 буюу TV90 телевиз маш том амбицтай гэдгээ цухалзуулж байж мэдэх. Гэтэл МҮОНТ-ийн “Эргэх дөрвөн цаг” дэндүү удаан байна, өнөө цагт хөдөө нутгаа 24 цаг тутам эргэж байсан ч болмоор…

Сурвалжлагын үр дүнгээс хэзээ үр дүн гарах вэ?

Өчигдрийн “Цагийн хүрд” мэдээллийн хөтөлбөр “Бид газрын маргаантай холбоотой олон сурвалжлагыг та бүхэнд үзүүлж байсан” гэсэн оршилтойгоор 15-р хорооллын биеийн тамирын талбай дээр орон сууцны хороолол барьж байгаа тухай өнгөрсөн Бямба гаригийн сурвалжлагаа товчлон үзүүлээд, бидний сурвалжлагын үр дүн гарч өчигдөр нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Т.Билэгт 515 тоот захирамжаар “Зүүн Ази хөгжил” компанийн газар эзэмших эрхийг цуцалж барилгын ажлыг зогсоон хөл бөмбөгийн талбайг сэргээхээр шийдвэрлэсэн тухай шинэ сурвалжлагаа үзүүлэв.

Сайхан аа! МҮОНТ ганц сурвалжлаад л нийслэлийн Засаг даргыг бөнжигнүүлж тэрхүү хөл бөмбөгийн талбайг бараг аварчээ. Одоо захирамжийг хэрэгжүүлэх л үлдэж. Сурвалжлагч нийслэлийн газрын албаны дэд дарга М.Буяндэлгэртэй уулзахад цаадах нь “газрын тухай хуулинд буруутай этгээдээр төлүүлнэ гэж заасны дагуу захиргааны арга хэмжээ авах тухай ярив. Өөрсдөө зөвшөөрөл өгчихөөд юу вэ? Эсвэл гарын үсгээ зурсан өмнөх Засаг дарга, одоо УИХ-ын гишүүн Ц.Батбаяр гэгч этгээдийг хэлэв үү? Нийслэлийн ерөнхий төлөвлөгөөг өөрчилж хөл бөмбөгийн талбайг орон сууц болгосны хариуцлагыг хэн хүлээх вэ? “Бид хуулийн дагуу зөвшөөрөл авсан тул заавал барина” гэж аль хэдийнэ мэдэгдсэн тэр компани шүүхэд хандаж олон сар жилээр сунжирсан зарга үүсгэнэ. Эрхбиш төр улстай юм байна, захиргаадаад ч хамаагүй зогсоож магадгүй, гэхдээ хуультай улс болохоор нэгэнт барьж эхэлсэн тэр олон барилгад нөхөн төлбөр өгнө? Хаанаас гаргах юм бэ? Дээрээс нь өөр газар олгож таарна. Хаана? Энэхүү газрын зөвшөөрлийг цуцлах талаар нийслэлийн ИТХ-ын тэргүүлэгчдийн тогтоол 4-р сарын 2-нд гарсан байхад яагаад хагас жил хүлээж барилгын ажлыг эхлэх боломжийг тэр компанид олгов?   

Энэ бүх асуултанд зөвхөн Т.Билэгт дарга өөрөө хариулж чадна. МҮОНТ-ийн сурвалжлагч түүнийг олж уулзахын оронд захирамжийг нь хаанаас ч юм үзэж баясаад нийслэлийн газрын албаны дэд дарга (ядахдаа жинхэнэ дарга нь биш) гэх мэт жижиг нөхдүүдийг дагаж шогшсон байх юм. МҮОНТ та өөрийгөө хүндлээч. Олохгүй байна уу? Билэгт дарга маань жанжин Сүхбаатарын талбайн чанх баруун талын хоёр давхар байшингийн хоёрдугаар давхарт баруун гар тийшээ эргээд суудаг юм шүү. 

Тэгнээ, өнөөдөр “Зүүн Ази хөгжил” компани барилгын ажлаа зогсоогоогүй төдийгүй Билэгтийн захирамжийг ч хүргүүлээгүй сураг дуулдана. Тэр хөл бөмбөгийн талбай хаана байдгийг бас заалгах гээд байгаа юм болов уу… 

Манай телевизүүд юу чаддагийг шалгах төстэй асуудал нийслэлд мөн ч олон бий. Туулын эрэгт ундны усны бүсэд тухалсан “Дүнжингарав” зах ч юмуу дархан цаазат тусгай хамгаалалттай Богд уулын Зайсангийн амыг дүүргэсэн бүхэл бүтэн хорооллыг нэгэнт өнгөрсөн учраас орхиё. Тэгвэл Гачууртад голын эргийг сэндийчээд орхисон гольфийн талбайг, эсвэл төмөр замын арктай шар байшингийн өмнөх 16 давхар барилгын суурь мэтийг очиж үзээд “сурвалжлагын үр дүн”-гээ гаргаасай. Цаашилбал, ахмадын холбооны балгас болсон байр гэж байна. Бүр ойрхон, Сүхбаатарын талбайн урд талын зориуд засалгүй үлдээсэн хэсгийг түүний өмнөх цэцэрлэгтэй хамт яах гээд байгааг Билэгт даргаас асуугаад үзээч. 

Энэ бүгдийг одоо л сурвалжлахгүй бол өнөөдөр Билэгт дарга нийслэлийн Засаг дарга байгаа дээрээ тэр газруудыг хэнд олгож ямар барилга бариулах тухай захирамжуудаа үйлдэж, нийслэлийн ерөнхий төлөвлөгөөг сэмхэн өөрчилж, бүх юмыг “хуулийн дагуу” тамгалж суугаа. Ирэх хавар хашаа босгож газар ухаад эхлэхэд “дутагдлын хажуугаар дуугүй өнгөрдөгггүй” шударга сэтгүүлчид давхиад очсон ч “сурвалжлагын үр дүн” гарахад нэгэнт хожимдсон байх болно.

Цаасан дээрх “ЦЭНХЭР ДЭЛГЭЦИЙН ОРОН ЗАЙ” ба бусад

Шинээр болон үргэлжлэн гарч байгаа сэтгүүлүүдийн сониноос тоймлоё. Цаашдаа нэг нэгээр нь дэлгэрэнгүй бичиж байя. 

TV ZONE сэтгүүл
Хавтсан дээрээ ингэж бичсэн (бас UBS нэрийг давхар тавьжээ) хэдий ч монгол нэр нь “ЦЭНХЭР ДЭЛГЭЦИЙН ОРОН ЗАЙ” аж. “Телевизийн хөтөлбөр, мэдээ, мэдээлэл, танин мэдэхүй, амралт чөлөөт цагт зориулсан долоо хоног тутмын чөлөөт сэтгүүл” гэсэн урт гуншинтай. 2008 оны 3-р сараас хойш 23 дугаар гараад байна. Associated with UBS & G-Entertainment буюу UBS телевиз, Жи-Энтертэйнмент хоёр хамтран гаргадаг. Эрхлэгч Б.Саруулсайхан. Телевизийн мэдээний сэтгүүл гэж ойлгогддог боловч өдөр тутмын сонинууд дээр гардаг мэдээнээс огт ялгаа алга. 

AUTOMOTOR сэтгүүл
“Авто ертөнцийн мэдээ, мэдээллийн сэтгүүл”. Анхны дугаар 2008 оны 9-р сард хэвлэгдэн гарлаа. Эрхлэгч Г.Жавхлан. Машин худалдах зар нэлээд зай талбайг эзэлжээ. 

“ИХ ХҮЛЭГЧ” сэтгүүл
“Морин спортын чөлөөт сэтгүүл” гэжээ. Анхны дугаар 2008 оны намар лангуун дээр үзэгдэв. Эрхлэгч Энхтайваны Гансүх, ерөнхий менежер Э.Ганчулуун. Эрчим хүчний дэд сайд бөгөөд манлай уяач Т.Энхтайваны хүүхдүүд байх гэж бодогдлоо. http://www.mongolianhorse.mn сайттай боловч ажиллахгүй байна.

“МОНГОЛЫН НИЙГЭМ, ЭМЭГТЭЙЧҮҮД” сэтгүүл
Анхны дугаар 2008 оны 9-р сард гарав. “Монголын эмэгтэйчүүдийн үндэсний сэтгүүл”. Харин үүсгэн байгуулагчаа “Монголын нийгэм, эмэгтэйчүүд” сэтгүүл гэж бичсэн байх юм. Өөрөө өөрийгөө төрүүлсэн болж таарлаа. Эмэгтэйчүүдийн сэтгүүл өөр байдаг биз. Редакцийн зөвлөлд Б.Саранцэцэг, О.Энхмаа, Ц.Энхбаяр гурав багтаж, сэтгүүлийн зөвлөлийн дарга нь Саранцэцэг, эрхлэгч нь Энхмаа. Тэр Борисын Саранцэцэг бол Монголын эмэгтэйчүүдийн төлөө намыг үүсгэн байгуулагч, бас 2001 оноос Олон улсын интернэт бизнес эрхлэгчдийн эрх ашгийг хамгаалах нийгэмлэгийн ерөнхийлөгч ажээ.

MONGOLIAN CITY NIGHT сэтгүүл
Нэрнийхээ дор “Entertainment for Men” гэжээ. Анхны дугаар 2008 оны 9-р сард дан англи хэлээр хэвлэгдэн гарсныг үзэхэд эрчүүд, гэхдээ гадаад эрчүүдэд зориулсан сэтгүүл шиг санагдсан. General director B.Bayarchimeg, Executive director L.Nyamsuren нарын бүтээл. Харин дараачийн дугаар 2008 оны 10-р сард монгол, англи хэлээр, хоёр талаасаа хоёр өөр хавтастай гарав.

“ЖҮДО” сэтгүүл
2008 оны 4-р улиралд УИХ-ын гишүүн бөгөөд жүдогийн холбооны тэргүүн Х.Баттулгын МоАХ-ны “Ардчилал” сонинтой хамт захиалагджээ. http://www.judomongol.mn сайттай байх аж. Одоогоор нээгдээгүй.

POWERLIFTING сэтгүүл
“Спортын чөлөөт хэвлэл”. Нөгөө өргөдөг барьдаг спорт биз. Бас 2008 оны 4-р улиралд “Ардчилал” сонинтой хамт захиалагдав.

“АЯЛАЛ, АМРАЛТ”
Англи нэр нь Tour and Relax. “Аялал, жуулчлал, амралтын чөлөөт сэтгүүл” гэжээ. Сүүлийн үед дотоодын аялал жуучлалыг ихээхэн өрнүүлж буй “Липн турс” компаниас 2008 оны 9-р сард анхны дугаарыг гаргажээ. http://www.lipntours.mn вэб сайттай боловч ажиллахгүй байна.

PURPLE LIST
Эмэгтэйчүүдэд зориулсан загварын сэтгүүл. Анхны дугаар 2008 оны 9-р сард хэвлэгдэж гарав. Нэрээ монголоор эхлээд “Ягаан навч”, дараа нь улам гоё орчуулж “Үзмэн ягаан” болгосон харагдав. Эрхлэгч нь нэрээ Т.Нипонь гэжээ. Нууц нэр бололтой.

“МИНИЙ ИХ ГҮРЭН” сэтгүүл
Forum for Politics, Culture and Business. Нийгэм-улс төрийн нийтлэг сэтгүүл байна. Ерөнхий эрхлэгч Дашцогтын Ариунаа. Оршлын оронд хуульч Б.Чимэд мэндчилгээ дэвшүүлж “Чөлөөт хэвлэлийн анхдугаар дамжаа – “шар сонин”-ы сэтгүүлчийн гараагаа эхэлсэн өдгөө бие даасан … шавилхан бүсгүй Дашцогтын Ариунаа эрхлэн гаргах юм гэнэ” хэмээжээ. Дотроо “хэрэглэгчдийн сонголтонд зориулав” гэсэн жижигхэн А5 хавсралттай. Муугүй болжээ. Харин өнгөрсөн зун нэг дугаар гарсан ба дахиж үзэгдээгүй.

Монголын сэтгүүлүүдийн дундах INNOVATION

“Шинжлэх ухааны сэтгүүл”. Гэхдээ анагаахын шинжлэх ухаанаар дагнасан эрдэм шинжилгээний сэтгүүл ажээ. Иймээс сэтгүүлд нийтлэх судалгааны өгүүлэлд тавих нарийвчилсан шаардлагуудаа хавтасны арын нүүрэндээ тавьсан харагдана. 

Тус сэтгүүл http://www.innovationjournal.mn сайттай бөгөөд өөрийгөө дараах байдлаар танилцуулсан байна.  

“Монголын шинжлэх ухаан, тэр дундаа анагаах ухааны салбарын өнөөгийн өнгө төрхийг илтгэх, энэ салбарт ажиллаж, суралцаж буй эмч, судлаач, оюутнуудыг дэлхийн анагаах ухааны хөгжилтэй хөл нийлүүлэн алхахад туслах, шинжлэх ухааны сэтгүүлзүйг монголд хөгжүүлэх зорилго бүхий цоо шинэ санаа шийдэлтэй уг өнгөт сэтгүүл “INNOVATION” эрдэм шинжилгээний хурлын хүрээнд [2003 оноос] жил бүр хэвлэгдэн гардаг байсан бол 2007 оноос улирал тутам хэвлэгдэн уншигчидынхаа гарт хүрч байна. Эрүүл мэндийн салбарын талаар мэргэжлийн цогц мэдээллийг агуулж, тус салбарын шинэлэг мэдээ, мэдээллийг бүрэн тусгаснаараа онцлогтой тус сэтгүүлийн эдитороор анагаах ухааны салбарын нэр хүнд бүхий эрдэмтэн, профессорууд ажилладаг бөгөөд дараах байнгын булангуудыг эрхлэн гаргаж байна. Эрхэм судлаач та өөрийн эрдэм шинжилгээний бүтээлээ тус сэтгүүл дээр нийтлүүлэх боломжтой төдийгүй INNOVATION сэтгүүл нь ДЭМБ-ын Western Pacific Region Index Medicus (WPRIM)-д элсэн орсон тул та өөрийн бүтээлээ Монголын төдийгүй олон улсын түвшинд танилцуулах болно”

     I

Анх 2000 онд оюутны эрдэм шинжилгээний клуб хэлбэрээр байгуулагдаж 2006 оноос “Дэлхийн эрүүл мэндийн төлөөх түншлэл” нэртэй болсон төрийн бус байгууллагаас (сайт нь http://www.pgh.mn/journal.htm) үүсгэн санаачилжээ. Тус байгууллага анагаах ухааны 14 мэргэжилтэн болон 23 оюутан буюу нийт 37 гишүүдтэйгээс 8 нь анагаах ухаан, нийгмийн эрүүл мэндийн магистр болон докторын зэрэгтэйгээс гадна эрүүл мэндийн салбарт ажиллаж, суралцаж буй Тайвань, Солонгос, Япон ба АНУ дахь гишүүдийг элсүүлсэн олон улсын шинжтэй байгууллага аж. Сэтгүүлийн ерөнхий эрхлэгч нь Анагаах ухааны доктор Н.Эрдэнэхүү. Удалгүй Монгол Улсын Эрүүл мэндийн салбарын 5-6 шилдгийн шилдэг инновацийг шалгаруулан өргөмжлөх томоохон арга хэмжээг зохион байгуулахаа зарлажээ.  Цаашдаа ERUULMEND.MN вэб сайт ажиллуулах юм байна.

Innovation бол монголоор “Шинэ санаа буюу шинэ нээлт” гэсэн үг. Тус сэтгүүл Монголд эрдэм шинжилгээний сэтгүүл ямар байж, юу хийх ёстойг харуулж шинийг авчрана гэж найдья.

Ц.Батбаяр, Г.Мөнхбаяр, Т.Билэгт гурвыг хэн “өшиглөх” вэ?

15-р хорооллын хөл бөмбөгийн талбай устахын ирмэгт тулж барилгын талбай болж хувирсан тухай “Ийгл” телевизийн хэлэлцүүлгийг үзээд МҮОНТ-ийн “Монголын мэдээ” агентлагын сурвалжлагч “дуугүй байж чадахгүй нь” гэдгээ зарлаж нэгэн сурвалжлага бэлтгэн “Цагийн хүрд”-ээр үзүүлэв. Газар дээр нь очиход хятад ажилчдаар дүүрсэн барилгын талбай угтаж монголоор хариулчих нэг ч хүн олдоогүй аж Гэхдээ “Ийгл”-ээр дэлгэсэн зарим баримтыг давтан дэлгэлээ. Яахав, “Ийгл”-ыг үзээгүй хүмүүс анх удаа мэдэж авсан биз.

Энд хөл бөмбөг, волейболын гэх зэрэг том жижиг 3 талбай байдаг ч хоосон газар байгаа мэт аашилж 2002 онд “Эрин интернэйшнл” компанид шилжүүлснийг ноднин хятадуудад 1,5 сая доллараар худалджээ. Харин “Цагийн хүрд”-ийн сурвалжлагч төрийн байгууллагууд дандаа буруу шийдвэр гаргаад байдаггүй гэсэн баяртай мэдээ дуулгаж, тухайлбал 2008 оны 4-р сарын 2-нд нийслэлийн ИТХ-ын дарга Г.Мөнхбаярын гарын үсэгтэй тогтоол гарч урьд олгосон захирамжийг цуцлаад энэ мэт зарим талбайг буцаан засаж тохижуулахад зориулж 976 сая төгрөгийг төсөвт суулгасан гэлээ.

Харамсалтай нь тэр тогтоол нь нийслэлийн удирдлагын зөв мэргэн шийдвэр гэхээсээ илүү УИХ-ын сонгуулийн өмнө сонгогчдыг хуурч мэхэлсэн хэрэг байж. Яагаад гэвэл ийм тогтоол гаргаснаа зарлахгүй нууцалсан. Бодвол хөл бөмбөгийн талбайг устгах анхны захирамж гаргасан өмнөх Засаг дарга Ц.Батбаяр УИХ-д яг тэр Баянзүрх дүүргээс нэр дэвшин сонгогдож амжихыг хүлээжээ. Удалгүй Монгол-Хятадын “Зүүн Ази хөгжил” компани барилгын ажлаа шууд эхэллээ. Гэтэл тогтоолыг хэрэгжүүлэх үүрэгтэй нийслэлийн Засаг дарга Т.Билэгт өөрөө барилгын суурь ухахыг иргэд эсэргүүцэн тэмцэж байгаа тухай сурвалжлагууд зунжин, намаржин телевизээр гарахад таг дуугүй суусан юм. Одоо ч амаа тас жимийсэн хэвээрээ.

Хэрвээ “Монголын мэдээ” агентлаг үнэхээр хүсч байгаа бол нэр нөлөөгөө ашиглаж нийслэлийн дарга нарыг олж  уулзаасай (“Ийгл-ээс зугатаад байна гэсэн). Тэрнээс биш “Хай, сайхан хоолны нэр хэлваа” гэдэг шиг сүртэй албан тушаал зүүсэн нэрүүдийг хоосон давтаад нэмэргүй. МҮОНТ-ийн сурвалжлагч очихлоор тэд дургүй байсан ч уулзана, гэхдээ мэдэн будилж толгой эргүүлэх нь мэдээж. Тэр тусам цааш эрэн сурвалжилж нийслэлийн  төв дэх хөл бөмбөгийн хамгийн сүүлчийн талбайг устгасны төлөө суудлаасаа онхолдтол нь “өшиглөмөөр”.

Манай телевизүүд ямар ч асуудал байсан бодлого, үзэл баримтлал, эрх зүйн орчин, хариуцлагын тогтолцоо гэх мэтээр том том яриа хэлэлцүүлэг өрнүүлж сурчээ. Харин үйл явдал, баримтын хойноос явахаас айдаг, яагаад гэвэл цаанаас том дарга нар гарч ирдэг. Тэгвэл “Ийгл” телевизийн спортын сэтгүүлчид Монголын хөл бөмбөгийн холбоо ба 15-р хорооллын хөл бөмбөгийн талбай  гэсэн тов тодорхой хоёр жишээг сонгож авч зад хэлэлцүүлэхэд л Ганболд, бас Ц.Батбаяр, Г.Мөнхбаяр, Т.Билэгт нарын эрх мэдэлтнүүд хэрхэн дур зоргоороо дургисны зах зух цухалзах нь тэр.

Цаашдаа манай үй олон чөлөөт телевизүүдийн яруу алдарт сэтгүүлчид дор дороо “нэг нэг юм” бодож, нийслэлд булаалгасан, одоо булаалгаж байгаа, хойшид ч булаалгах хүүхдийн тоглоомын, биеийн тамирын талбай юмуу цэцэрлэг болгоныг хэлэлцүүлэх эсвэл эрэн сурвалжлах кампани өрнүүлбэл ямар вэ?

UBS-ийн хоёр нүүр

Баянгол дүүрэгт Төмөр замын арктай шар гэж 9 давхар содон орон сууц бий. Социализмын төгсгөлд орос ах нар Энх тайвны өргөн чөлөө рүү харуулж нүүрэн талдаа хэдэн мод, цэцгийн мандал, амарч суух санал бүхий гурвалжин талбайтайгаар барьж үлдээсэн билээ. Тэрүүхэндээ үзэмжтэй. 

Гэтэл энэ жаахан зай 2003 онд тэр үеийн нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч, одоогийн шадар сайд М.Энхболдод хүнийх учраас илүү харагдаж 16 давхар үйлчилгээний барилга босгохыг  “Халиун толгой” нэртэй компанид зөвшөөрсөн захирамж гаргажээ. Үүнээс хойш цонхоо таглуулж СӨХ-ийн мэдлийн талбайгаа булаалгахыг хүсээгүй оршин суугчид 5 дахь жилдээ тэмцэж байна. 

Иймэрхүү тохиолдолд ганц аврал нь тэдний сонгосон эрхэм гишүүд, Засаг дарга нар биш харин шуурхай давхиж ирээд Засаг даргын сонорт хүргэж өгөх  телевиз болж таардаг. Хамгийн түрүүнд нийслэлийн UBS телевизэд ханддаг боловч “бид газрын маргаан сурвалжилдаггүй” гээд тоож ирсэн удаагүй. Энэ хооронд иргэд хэрүүл зарга хийсээр яваад Монголд байдаг хамаг хууль дүрмийг зөрчсөн М.Энхболдын захирамжийг дараачийн Засаг дарга Ц.Батбаяраар цуцлуулсан шийдвэрийг ноднин гаргуулж чадлаа. Гэвч “хуулийн дагуу” зөвшөөрөл авсан “Халиун толгой” давж заалдан түдгэлзүүлсэн ба “Авзага трэйд” хэмээх гүйцэтгэгч компанийн хүчээр оршин суугчдыг бульдозероор түрэн хөөж байгаад томоос том суурь ухаад авчээ. Тэгтэл оршин суугчдад аз таарч 2008 оны УИХ-ын сонгууль дөхөж нийслэлийн ерөнхий менежер Э.Мөнх-Очир тодрохоор шийдэн уг газар дээр “25-р суваг” телевизийг дагуулан очиж “энд яасан ч бариулахгүй” гэж камерийн өмнө амлаад удалгүй нийслэлийн Засаг дарга Т.Билэгтийн сонгуулийн шоугаар цуцалсан 4 захирамжийн тоонд багтаав. Удалгүй дахин аз тохиож орон нутгийн сонгууль дөхөж түүнд нэр дэвшингээ иргэддээ хайр зарласан Баянгол дуургийн Засаг дарга ухсан нүхийг булуулахаар хэдэн машин шороо авчран буулгуулжээ… 

Гэнэт 10-р сарын 4-ны Бямба гаригийн өглөөний 9 цагийн үед нөгөө “газрын маргаан сурвалжилдагүй” UBS телевиз сэмхэн ирж сурвалжлаад буцжээ. (Амралтын өдрийн өглөө эрт шүү! Газрын маргаан болгоныг ингэж шуурхай сурвалжилдаг бол сайхнаа!). Оршин суугчид сүүлчийн мөчид мэдэж уулзахаар очсон боловч зутгаад явчихаж. 

Тэр оройн City News мэдээллийн хөтөбөрөөр дараах сурвалжлага үзүүлж Ням гаригийн өглөө давтсан байна. Яриаг нь сийрүүлье. 

Сурвалжлагч: 

“… шөнө дөлөөр машин машинаар нь шороо асгаж тэдний үйл ажиллагааг доголдуулсан байна. Та бүхний харж байгаа энэ газар 2 жилийн өмнө зарласан тендерт ялалт байгуулан “Халиун толгой” компани авчээ. Энэ компанийнхан авсан газартаа үйлчилгээний төв барин доод давхартаа мөсөн каток байгуулахаар төлөвлөж “Авзага трэйд” компанитай гэрээ байгуулан гүйцэтгэгчээ олсон байна. Ингээд өнөөдрийг хүртэл хугацаанд бэлтгэлээ базаан 800 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалтыг хийжээ. Гэтэл өнгөрсөн шөнө хэн нь үл мэдэгдэх хүмүүс ирээд засаж янзалсан талбайд нь хэдэн машин шороо асгасан байна. Тэд иргэдээс ирсэн гомдлын мөрөөр энэ газрыг бөглөж байна гэж хариулсан байх юм. Өмнө нь сонгуулийн үеэр мөн ийм явдал болж байсан бөгөөд тухайн үед нь болон өмнө шат шатны шүүхийн байгууллагад хандаж холбогдох шийдвэр тогтоолуудыг гаргуулсан юм байна. Энэ баримт бичиг одоо ч өөрсдөд нь байдаг бөгөөд энэ газар бол “Халиун толгой” компанийх гэдгийг батлах юм. Шөнө дөлөөр ирсэн хүмүүс харуулуудыг нь үл тоон хашаа хороог нь эвдсэн байлаа. 

Манаач: 

– Цагдаа өөрөө ирчихээд [ойлгомжгүй] бид нарыг өмөөрсөн юм  байхгүй, харин машин зохицуулаад тэр энэ гээд эдний талд байгаа байхгүй юу … 

“Халиун толгой” компанийн хуулийн зөвлөх Цэрэндорж: 

– Гол хор уршиг нь бүтээн байгуулалтын үйл ажиллагааг хийж байж Монгол улс хөгжинө. Хэний мөнгөөр буулгаж байгаа шороо юм. Энэ чинь татвар төлөгчдийн мөнгөөр хөлсөлж авчраад татвар төлөгчдийн мөнгөөр буулгаж байгаа шороо. Тэгэхлээр яагаад Улаанбаатар хотын хөгжлийн эсрэг ийм асуудал хийгээд байгаа юм. Газрын албаныхан өөрсдөө хуулиа зөрчиж байна гэж би үзэж байна. Тийм учраас цаашдаа бид нар нэгэнт энэ асуудлыг бид хохирлоо нэхэмжилнэ. Албан ёсоор шүүхийн шийдвэр гарсан. Дахиж бид нар хохирлоо нэхэмжилж шүүхэд хандана. Ийм бодолтой байгаа..

Хэрвээ энд бүтээн байгуулалтын ажил хийгдэж дуусвал оршин суугчид 24 цагийн туршид чөлөөт цагаа өнгөрүүлэх талбайтай болно. Гэтэл иргэдийн нэрийг барьж хуулийн гадуур ажиллахаа болих хэрэгтэй гэдгийг хэлж байна. Мэдээллийг Шинэбаяр, Баттуяа нар хүргэлээ”

Энэхүү  сурвалжлагын зорилго тодорхой. “Халиун толгой” компани ухсан нүхэндээ 800 сая төгрөгийг хөрөнгө оруулалт хийсэн, энд бариулахгүй бол нэхэмжилнэ шүү гэж шантаажилж байгаа хэрэг. Иймээс татвар төлөгчдийн мөнгөнд “санаа зовжээ”. Үүний тулд UBS телевизийг хөлсөлж авчээ. Захиалгыг гардан гүйцэтгэсэн сурвалжлагч Шинэбаяр оршин суугчдаас зугатаах нь аргагүй. Тэгээд энэ жижигхэн талбайд 16 давхар барилгаас гадна оршин суугчдийг 24 цаг тоглуулах мөсөн гулгуурын талбай байгуулах тухай үлгэр ярьж өгсөн байна. 

Сурвалжлагыг үзсэн иргэд бухимдаж Ням гаригт UBS телевиз  рүү очиход уулзах хүн олдоогүй ба Даваа гаригт дахин очиход мэдээллийн албаны дарга Отгонжаргал нь “Сурвалжлагч Шинэбаяр хөдөө ажлаар явсан (нийслэлийн телевизийн сурвалжлагч хөдөөг сурвалжилж гэнэ) гээд уулзуулаагүй тул энэхүү маргаантай холбоотой хамаг материалаа үлдээж, бас араас нь хэдэнтээ нэхсэний хүчинд 13-ны Даваа гаригт сурвалжлуулжээ. Тэр оройдоо гарсангүй. Асуухлаар “Нийслэлийн захирагчийн ажлын албанаас асууж байж болно” гэсэн аж. Нэхээд л байж. 

Ингээд 16-ны Пүрэв гаригт оршин суугчдын байр суурийг илэрхийлсэн, гэхдээ ямар нэгэн албан тушаалтныг нэрлээгүй, тэр ч бүү хэл сурвалжлагчийнхаа нэрийг ч дурдаагүй сурвалжлага үзүүлэв. За яахав, ингээд хоёр талын байр суурийг нэг нэг удаа үзүүлж 1:1-ээр тэнцүүллээ гэж хэлж болох уу? Үгүй. 

Яагаад? 

Хэрвээ “Халиун толгой” компанийн захиалгат сурвалжлагыг Бямба гаригийн үдэш оргил цагаар “City news”-ээрээ үзүүлсэн бол оршин суугчдынхыг Пүрэв гаригт өдрийн 14 цагаас гаргаж UBS2 хэмээх кабелийн сувгаар 16 цагт давтжээ. 

Иргэд яах гэж телевизэд ханддаг вэ? Гуйгаад гуйгаад ирж өгдөггүй эрх мэдэлтэй дарга, албан тушаалтнуудын нүдэнд өртөж чихэнд сонсогдох гэж. 14 ба 16 цагийн мэдээг ямар ч дарга хэзээ ч үзэхгүй, яагаад гэвэл дараачийн тоглоомын талбайг булаах шийдвэрээ үйлдээд ажил дээрээ сууж байдаг цаг. Тэгэхлээр барилгын компанид дээрэлхүүлж аргаа барсан оршин суугчдыг UBS телевиз элэг барьж даапаалсан байна.

15-р хорооллын хөл бөмбөгийн талбай баяртай!

Нийслэлийн төв хэсэгт азаар үлдэж хоцорсон хамгийн сүүлчийн спортын талбай болох 15-р хороолол дахь “Найрамдал” хөл бөмбөгийн талбайг хэрхэн авч үлдэх талаар өчигдөр орой “Ийгл” телевиз 1 цаг 30 минутийн шууд хэлэлцүүлэг зохион байгуулж өөрийн хоёр, “25-р суваг”-ийн Дөлгөөн, C1 телевизийн Бадрал, “Таван цагираг” сонины Түмэнбаяр, хөл бөмбөг тайлбарлагч Батзаяа нарын спортын сэтгүүлчид, “үүргэвчтэй аялагч” Ц.Ганхүү, Биеийн тамир спортын улсын хороо (БТСУХ)-ны хоёр түшмэл, тэгээд уг талбай дээр барилга барьж эхэлсэн монгол-хятадын “Зүүн Ази хөгжил” компанийн монгол талын захирал Доржрагчааг оролцуулав.

Компанийн захирал шууд л мэдэгдэв: Бид энэ газрын зөвшөөрлийг хууль журмын дагуу авч, зураг төслөө хотын ерөнхий архитектороор батлуулаад орон сууцны хороолол барьж эхэлсэн. Бид заавал барьж дуусгана. Харин хөл бөмбөгийг өөр газарт тоглож болно. Хаана ч юм өөр талбай барихад тусалж болох юм…

Тийм ээ, бүх зүйл дууссан. Одоо энэ талбайг үгүй болсонд тооц. Нэгэнт нийслэлийн Засаг дарга гарын үсгээ зураад олгосон бол одоо хэн ч зогсоохгүй. Шүүхээр заргалдаад ч нэмэргүй. Ярилцлагын дундуур үзүүлсэн сурвалжлагаас үзэхэд баахан хятадууд хэд хэдэн суурь ухаж эхний давхруудын каркасыг цутгасан харагдана. Хэрвээ хотын шинэ дарга барилгын ажлыг зогсоож буулгах шийдвэр гаргавал хөрөнгө оруулагч хятадууд газарт булсан хэдэн төгрөгөө хэдэн арав, зуун тэрбум гэж хэлээд түүнийгээ хэд үржүүлж нийслэл хотоос нэхэмжилнэ. Энд барилга барих зөвшөөрөл өгсөн нийслэлийн Засаг дарга асан, одоо УИХ-ын гишүүн Ц.Батбаяр яах ч үгүй. Манайд төрийн албан хаагчийн буруутай үйлдлээс болж учирсан хохирлыг төр хариуцах үүрэгтэй. Гэтэл илүүдээ гарсан мөнгө нийслэлд байхгүй. Ярилцлагад оролцсон сэтгүүлчид маргаашнаас нийслэлийн Засаг дарга Т.Билэгтэд шаардлага, дараа долоо хоногт Ерөнхийлөгч Н.Энхбаярт өргөх бичиг барих юм гэсэн. Нэмэргүй ээ.

Тэд сайндаа л хотын хаа нэгтээ орчин үеийн хиймэл зүлэгтэй хөл бөмбөгийн талбай барьж өгөх гоё шоу эхлүүлнэ. Нэгэнт улс орон хөгжиж хөрөнгө мөнгө цутгаж байгаа болохоор энэ байтугай гоё стадион барих биз. Гагцхүү энэ хооронд ид гүйж харайх насандаа яваа хүүхэд залуучууд хичээл номоо тараад гэрийнхээ хажууханд аав ээжийн нүдэнд дээр тоглож наадахгүй, хөл бөмбөг, хоккейн тэмцээнд оролцохгүй, хөгжөөн дэмжиж шуугилдахгүй өнгөрч байгаа юм. Бас 15-р хорооллын болоод ялангуяа эргэн тойрны хэдэн орон сууцны оршин суугчдын амьдрах орчин илт муудаж хичнээн цонх таглагдаж нар үзэхээ болихыг огт ярихгүй байна.

Ярилцлагад оролцсон БТСУХ-ны Зоригтбаатар нэртэй түшмэл хэлэхдээ, БТСУХ бол Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг, та нар агентлагын хуулийг унших хэрэгтэй, газрын маргаан дээр очдог байгууллага биш гэж баахан даналзсанаа спорт бол бүх нийтийн үйл хэрэг, та нар зурагтаар дандаа гоол оноо ярьдаг, ард түмний эрүүл мэнд ярьдаггүй, мэргэжлийн хяналтын байгууллагад яагаад хандаагүй юм бэ гэж сэтгүүлчдийг загнав. Хачин юм болохнээ. Нийслэл хотынх нь спортын хамаг талбайг барилгын компаниуд эрх мэдэлтнүүдтэй хуйвалдан арваад жилийн турш булааж байхад ганц удаа ган хийгээгүй, тэр яриад байгаа мэргэжлийн хяналт руугаа ганц хуудас бичиг явуулаагүй, хэвлэлийн хурал  зарлаж сэтгүүлчдэд хандаж үзээгүй биеийн тамир, спортын байгууллага дэлхийд нэг байдаг аж. Бид ёстой л “азтай монголчууд” юм даа.

“Ийгл”-ийн сэтгүүлч Төрийн ордон дотроос Ц.Батбаяр гишүүнийг хайж олоод “15-р хорооллын биеийн тамирын талбайн газрыг олгох шийдвэрийг та үзэглэжээ. Ямар тайлбар хийх вэ?” гэж асуухад “Би олон шийдвэр дээр гарын үсэг зурсан болохоор санахгүй байна. Бодвол нэг байгууллагаас нөгөөд шилжүүлсэн газар биз” гэсэн утгатай хариу барьж бултах аргаа хэдийнэ олчихсон байна лээ.

15-р хорооллын хөл хөлбөмбөгийн талбайг тойрсон маргаан бол үнэн хэрэгтээ нийслэлийн Засаг дарга нар нийслэлийн иргэдийн эрх ашгийг нулимж гаргасан олон шийдвэрийн нэг, цаашилбал түүний мэдэж хариуцдаг хот төлөвлөлт хэрхэн дампуурсан тухай асуудал юм. Ц.Ганхүү “Бид буруу хүмүүсээ авчирсан байна. Шийдвэр гаргасан тэр хүмүүсаас асуух хэрэгтэй. Цөмөөрөө хотын захиргаан дээр очъё” гэж уриалсан нь зөв хаяг юм. Нийслэлийн төвийн хамгийн сүүлчийн биеийн тамирын талбайг ерөнхий төлөвлөгөөнөөс хэн хэзээ арчиж хаясан, үүнийг Засаг дарга яагаад зогсоогоогүй зөвшөөрөл олгосон, цаашилбал уг талбайг анх эзэмшиж байгаад сэмхэн худалдсан МҮЭ-үүдийн холбооны удирдлага (бодвол тэр үеийн ерөнхийлөгч Д.Содномдорж), цааш нь 1,5 сая доллараар дамлан худалдсан гэгдээд байгаа “Эрин интернэйшнл” нэртэй компанийн эзэд чухам юу үйлдсэн, ингэхдээ бие биедээ хэрхэн тус хүргэж ямар хариу барьсныг илчлэхээс нааш юу ч өөрчлөгдөхгүй.

Нийслэлийн дарга нар хотын нийтийн өмч хөрөнгө, газрын асуудлыг шийдэхдээ иргэд, оршин суугчдаас хэзээ ч асуудаггүй нь өнгөрсөн жилүүдэд батлагдсан аксиом билээ. Ярилцлагын үеэр орос 3-р сургууль, монгол 6, 31, 20-р сургуулийн биеийн тамирын талбайнууд хэрхэн өндөр барилгад эзлэгдсэн 4 жишээг үзүүлсэн. Өнгөрсөн жилүүдэд нийтийн эзэмшлийн газруудыг хаа сайгүй ингэж “хуулийн дагуу” булаажээ. Хамгийн тод жишээ бол хүүхдийн тоглоомын талбайн булаалт. Тухай бүр газрын маргаан дэгдэж иргэд барилгын компаниудтай тулгарч зодоон цохиондоо хүрснийг телевизийн дэлгэцээр үзээд тэр зөвшөөрлийг олгосон хотын дарга нарын хөх инээд нь хүрч суудаг биз. Яагаад гэвэл тэд “хуулийн дагуу” олгосон. Иймээс барилгын компаниуд заавал ялдаг.

Энэ удаад ч тэгнэ.

Нийслэлийн өдрийг “Улаанбаатар таймс” сонин 10-р сарын 12-нд тэмдэглэв

Уг нь нийслэлийн өдрийг жил бүрийн 10-р сарын 29-нд тэмдэглэдэгсэн. Харин нийслэлийн нэрийг зүүсэн “Улаанбаатар таймс” сонин үүнийг мартчихсан мэт энэ жилийн нийслэлийн өдөрт зориулсан тусгай дугаараа 10-р сарын 9-нд хэвлүүлжээ. Өдөр тутмын сонины хувьд арай эрт байгаа биз? 

Учрыг амархан оллоо. “Нийслэлийн 369 жилийн ойд зориулав” хэмээн хаягласан энэ дугаар тэр чигээрээ орон нутгийн сонгуульд зориулагдаж 10-р сарын 12-ны санал хураалтын өмнө амжиж тараахын тулд ийнхүү яарчээ. Нэр дэвшигчдийн мөрийн хөтөлбөрийг харьцуулж, сайн мууг дүгнэж цэгнэсан агуулгатай юм болов уу гэтэл зүгээр л МАХН-ын сурталчилгааны дугаар байх юм. Ерөнхий сайд, МАХН-ын дарга С.Баярын UBS телевизэд өгсөн ярилцлагаар эхэлж бас хэд хоногийн өмнө “Улаанбаатар” радиогоор явсан “Маргааш сонгуулийн дүн гарвал” прогноз, бусад магтаал сайрхлууд багтжээ. Хэний төлөө саналаа өгөхийг янз бүрийн хүнээс асууж хариулт авахад бүгдээрээ зөвхөн МАХН-ыг дэмжихээ илэрхийлсэн байна. 

Бас МАХН нэр дэвшигчдийн талаар “Нөхөрсөг элэглэл”-үүд нийтэлжээ. Заримыг ишлэе. 

Нийслэлийн ИТХ-ын дарга Г.Мөнхбаяр танаа. 

“Нийтийн аж ахуйн оргилын “сар” 

Нийслэлийн менежментийн ойрын “бар”…”

Баянзүрх дүүргийн Засаг дарга Б.Мөнхбаатар танаа

“Байгаа байдал нь бөх

Байраа сүр нь “бух”

Баянзүрхдээ “бар”

Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг дарга Л.Найдан танаа. 

“..Найдан даргад найдвар бий. 

Намаас өгсөн даалгавар бий. 

Найраг бичдэг авъяас ч бий… ”  

гэхчлэн хөөргөсөн бол АН-аас нэр дэвшигчдийг болохоор “Жиг жуг” буланд “Нарантрэйдын босс бусдын алдаанд нүд хурц”, “УИХ-д унтаж сурсан Б.Батбаатар нийслэлийн ИТХ-д юу хийх юм?”, “Хэтэрхий мэргэн жараахай буюу Баабар” гарчигтайгаар баалж өгчээ.

Ингээд өнгөтөөр 150 мянган хувь хэвлүүлж сонгуулийн сурталчилгааны сүүлчийн өдөр нийслэлийн айл өрхүүдээр тараасан байна. “Улаанбаатар таймс” сонин өөрөө хэдхэн зуун захиалагчтай боловч нийслэлийн удирдлага Төрийн ордны зүүн талын хэвлэх үйлдвэрийн урт барилгыг түүнд эзэмшүүлж байгаад хэн нэгэнд хувьчилж өгөх нууц ажиллагаа хэдэн жилийн турш чимээгүйхэн үргэлжилж байгаа билээ. Зарим хэвлэл мэдээлэл Ерөнхийлөгчийн гэр бүлийг нэрлэсэн байдаг. Магадгүй ээ. Саяхан ерөнхий эрхлэгчээр нь Ерөнхийлөгчийн шадар сэтгүүлч До.Чулуунбаатарыг томилсон харагдана.

“МХБХ [хаалттай] байсан, байна, байсаар байх болно”

TV9 телевизийн хөтөлбөрт 21.00-22.30. TV Report /Монголын хөл бөмбөгийн холбоо оролцоно/ гэж бичсэн нэвтрүүлгийн сүүлчийн хэсгийг үзлээ.

Мөн байна. Спортын хэдэн залуу сэтгүүлч нийлж байгаад “Ийгл” телевизээр хөл бөмбөгийн холбоог зад шүүмжилсэн тэр нэвтрүүлгийн хариу аж. Уг нь зөв санаа. Хэрвээ тэр залуучуудыг авчирч хөл бөмбөгийн холбооны удирдлагын өөдөөс харуулж суулгаад мэтгэлцүүлсэн бол ч …

Гэтэл студид хөл бөмбөгийн холбооныхон дангаараа ирээд дугуйран сууж хөтлөгч бүсгүй “Ийгл”-ийн нэвтрүүлгээр гарсан асуултыг (“танайх яагаад вэб сайтгүй вэ?”, “гадаадад тэмцээнд явахдаа сэтгүүлчдийг яагаад авч явахгүй байна? г.м.) нэг нэгээр нь хаяж өгөхөд цаадуул нь учиргүй том бодлого ярьж живүүлэхэд МХБХ-ын нөр их ажил үйлсийг харуулсан бичлэгийг завсраар нь оруулсан, нэг үгээр хэлбэл захиалгат нэвтрүүлэг бололтой. Төгсгөлд нь ганцаараа шахам ярьсан МХБХ-ын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ганболд “хөл бөмбөгийн боловсрол” гэдэг өөрөөс нь өөр хүн ойлгохгүй том ойлголт байдаг талаар ярьж гайхуулаад “Монголын хөл бөмбөгийн холбоонд атаархсан хүмүүс байна, гэвч МХБХ байсан, байна, байсаар байх болно” хэмээн мэдэгдэж үл нэрлэсэн шүүмжлэгчиддээ хатуу сануулга өгч дуусгалаа. Лав миний үзсэн хэсэгт удирдлага, санхүү, өмч хөрөнгөтэй холбоотой тодорхой мэдээллээ дэлгээгүй. Хэрвээ “Ийгл”-ээр гарсан залуу сэтгүүлчдийн тавьсан баримттай асуултуудад нэвтрүүлгийн эхний хэсэгт хариу өгсөн эсэхийг үзсэн хүн байвал сэтгэгдэл дээр бичээрэй.

Одоо сэтгүүлчид Монголын хөл бөмбөгийн холбоог нээлттэй болгохын тулд нэвт шувт эрэн сурвалжилж илчилмээр санагдаад явчихлаа.

11,4 тэрбум төгрөг багадаад байна

Өнөөдөр УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан дээр Монгол улсын ерөнхий арбитрч Л.Жавзмаа хэлэхдээ, МҮОНРТ төсвөөс санхүүждэг мөртлөө дансаа арилжааны банкинд байршуулаад хяналтгүй зарцуулж байна гэж шүүмжлэв. Ноцтой баримт байна. Орой нь МҮОНТ өөрийн “Цагийн хүрд” хөтөлбөрөөр Жавзмаа даргын илтгэлийг ишлээд МҮОНРТ төсвийн мөнгөнөөс 91 сая төгрөгийг хэтрүүлэн зарцуулжээ  гэсэн өөр нэгэн баримтыг дурдлаа. Дутагдлаа дуугүй өнгөрөөгүй, зах зухаас хэлсэн нь овоо л доо. 

2008 онд улсын төсвөөс МҮОНТР-ийн захирлын мэдэлд 2008 онд 8.550 сая төгрөг, дээрээс нь Монгол улсыг хөгжүүлэх сангаас хөрөнгө оруулалтанд 2 тэрбум төгрөг, үндэсний төвийн барилгын дээврийн засварт 319,9 сая төгрөг, тоног төхөөрөмжинд 541,1 сая төгрөг, бүгд нийлээд 11,4 тэрбум төгрөгийг төсөвлөсөн нь багадаад  хэцүү байгаа бололтой. Ил далд сурталчилгаа, ивээн тэтгэлт, компаниудтай хамтран ажиллах гэрээний нууц орлогууд гэж бас бий…

Ирц хүрээгүй сонгууль ба хөдөөд хүрээгүй телевизүүд

Өчигдөр 2008 оны орон нутгийн хурлын сонгуулийн санал хураалтын өдөр байлаа.  

Санал хураалтын явцыг манай телевизүүд шуурхай сурвалжилж өдрийн турш байн байн мэдээлсэн бол “Ийгл” телевиз шууд дамжуулж байв. МҮОНТ ч гэсэн өдөр тийшээгээ нэг удаа шууд сурвалжлаад болив.

Энэ удаад нийслэлийн сонгогчдын ирц өглөөнөөс эхлээд маш бага байж, үдшийн 22 цагт санал авах байруудын хаалга хаагдахад хуулинд заасан 50 хувьд хүрэх эсэх нь энэ өдрийн ноцтой асуудал болж хувирлаа. Сүүлчийн эгзэгтэй энэ хэдэн минутийг “Ийгл” телевиз сонгуулийн нэгэн хэсгээс “яг одоо 21 цаг 59 минут” гэж байгаад хаалгаа барьж түгжихийг хүртэл шууд дамжуулсан ч ирц хүрсэн цөөхөн хэсгийн нэг байж таарав. Хэсгийн дарга нь ярилцлага өгч үүнийг хэлсэн. Хэрвээ ирц хүрэхгүй тэвдэж байгаа хэсгийн санал авах байрны уур амьсгал, шөнийн гудамжинд цагаан хоолойноос цуурайтах “Иргэд ээ! саналаа өгөөрэй” гэсэн ухуулга, сандран гүйлдэх хүмүүсийг харуулсан бол тун сонирхолтой байхсан. 

Маргааш өглөө нь МҮОНТ миний мэдэхээр сүүлийн жилүүдэд анх удаа Даваа гаригийн 9 цагт сэрж нэвтрүүлгээ эхэлсэн ба өнгөрсөн шөнө Нийслэлийн сонгуулийн хорооноос зарласан хэвлэлийн хурлуудыг мэдээлж бусад бүх телевизээс өрслөө. Болж л байна.

Гэхдээ үндэсний хэмжээний гэгддэг цорын ганц телевиз мөртлөө хөдөө орон нутаг дахь аймаг, сумдын иргэдийн хурлын сонгуулийн явц, тухайлбал ирцыг тусгайлан мэдээлсэнгүй. “Нэгдсэн дүн ирээгүй байна” гээд хааж байх юм. Монгол улс ганцхан Улаанбаатар биш. Нийслэл хотод 400 гаруй мянган сонгогч амьдардаг (ихэнх нь саналаа өгөөгүй) бол хөдөө орон нутагт бараг хоёр дахин олон буюу 900 шахам мянган сонгогчтой (ихэнх нь саналаа өгсөн) тул тэднийг тоохгүй орхиж болох уу? Ямар UBS биш. Хэрвээ ойрын аймаг руу “Ниссан”  хөлөглөөд давхихаас залхуураад байвал монголын бүх 21 аймаг, бараг бүх сумд руу Мобиком, Юнител, G-Mobile-ийн дуртай утсаа цохиж хүссэн мэдээлэл, ярилцлага авч, зарим нь уул давж ус гатлан сумын төвдөө ирсэн хөдөөний сонгогчдийн ирц хэрхэн 50 хувийг давж цаашаа  60, 70 хувь руу авирахыг нийслэлчүүдэд гайхуулж ичээх байсан юм. 

P.S: Маргаашийн үдэш болчихоод байхад хөдөө орон нутаг дахь сонгуулийн тухай сурвалжлага, хэдэн дүрс, ядахдаа ганц тоо ч алга аа.

Нэр дэвшигч гэдгээ нуусан нэр дэвшигчдийн гарт МҮОНТ

“Төөрсөөр төрөлдөө” киноны Балт хоорондоо барьцалдсан улаантан, цагаантан хоёрт салгаад “хэрвээ дахиад ингэвэл…” гээд нэг нэг сум харуулдаг шиг товч бөгөөд тодорхой заалт Орон нутгийн хурлын сонгуулийн тухай хуульд дурайж байна.

30.9.Олон нийтийн радио, телевизээр орон нутгийн Хурлын сонгуулийн аливаа сурталчилгаа явуулахыг хориглоно.

Аливаа буюу ил далд сурталчилсан мэдээ, сурвалжлага, ярилцлага болгон хориотой гэсэн үг. Зөвхөн, хэрвээ, бусад энэ тэр гэсэн ямар ч цоорхой байхгүй.

Тэгвэл 2008 оны орон нутгийн сонгуулийн сурталчилгааны кампанийн үеэр Монголын үндэсний олон нийтийн телевиз (Олон нийтийн радиог мэдэхгүй, яагаад гэвэл сонсоогүй) нэр дэвшигчдийг яаж ийгээд сурталчилж чадлаа.

Бүр 9-р сарын сүүлчээр “Гэрэлтэй цонх” хөтөлбөрөөр урьд үзэгддээгүй хүмүүс, тухайлбал “Сод Монгол” группийн ерөнхийлөгч Анандбазар, Чингэлтэй дүүргийн Засаг даргын орлогч Баярмагнай уригдаж юу ч хамаагүй ярьдаг болов. Тэд хожим нэр дэвшигчид болж таарсан.

Сурталчилгааны кампани эхэлмэгц нийслэлийн ИТХ-ын 9-р тойрогт дэвшихээр шийдсэнээ зарласан “Хас” банкны захирал Ч.Ганхуягийн хэвлэлийн хурлын “Цагийн хүрд”-ээр хамгийн түрүүнд тусгайлан сурвалжилсан билээ. Араас нь сураг тасарсан Ceo Club нэвтрүүлгээ сэргээж Ч.Ганхуягийг “Оюуны ундраа” компанийн захирал Амарсайханаар жийрэглэж байгаад дахин яриулав. Улмаар Ганхуяг захирал энэ өдрүүдэд МҮОНТ-ээр хамгийн олон удаа сурталчлуулсан юм. “Хас” банкны лизингийн зээлээр “Моннис” компаниас баахан машин авсныхаа хариуд “Цагийн хүрд”-ын дугаар болгондоо “Хас” банкны тухай сурвалжлага оруулж буйгийн үргэлжлэл болой.

Нэг удаа 18 цагийн “Цагийн хүрд”-ээр нийслэлийн ИТХ-д Сонгинохайрхан дүүрэгт МАХН-аас нэр дэвшсэн залуучууд бүгдээрээ гадаадад боловсрол эзэмшсэн, тэдний боловсруулсан хөтөлбөр сайн болсон гэж магтсан сурвалжлага үзүүлснээ 20 цагийнхаас хасчихсан байсныг саналаа. Телевизийн дарга нар хэл амнаас болгоомжилж илүү нарийн аргад шилжих хэрэгтэйг ойлгожээ. Ямар арга бодож олсныг баримтаар харуулья.

2008.10.06
“Цагийн хүрд”:
– Нийслэлд аж үйлдвэрийн парк байгуулах шаардлагатай тухай тайлбар сурвалжлага. УИХ-аас эрх зүйн орчин бий болгох ёстой гэнэ. Харин ийм парк байгуулах консерциумын ерөнхийлөгч гэсэн цол гуншинтэй Б.Энх-Амгалан хэмээх залуу хоёр удаа ярьж паркаа Хан-Уул дүүргээс байгуулж эхлэнэ гэв. Нийслэлийн ИТХ-ын сонгуулийн Хан-Уул дүүрэг дэх 12-р тойрогт АН-аас нэр дэвшсэнийг мэдээж хэлээгүй.

2008.10.07
“Өглөө” хөтөлбөрийн “Замд гаръя” нэвтрүүлэг:
– Баянзүрх дүүргийн Засаг даргын тамгын газраас зохион байгуулж дүүргийнхээ нутаг дэвсгэрээр хийсэн аялал экскурс маягтай. Засаг дарга Б.Мөнхбаатарыг таниулахаас гадна дүүргийн ЗДТГ-ын хэлтсийн дарга Э.Бат-Амгалан, Э.Оюун-Эрдэнэ нарыг харуулж яриулав. (Тэд бүгд нэр дэвшигчид байв). Сүүлийн үед МҮОНТ Баянзүрх дүүргийн удирдлагатай нэлээд сүжирсэн ба хэд хоногийн өмнөх “Цагийн хүрд”-ээр тус дүүргээс сонгогдсон ИТХ-ын төлөөлөгч нэг нөхрийн буяны ажлыг сурвалжилсныг саналаа.

“Гэрэлтэй цонх”:
– Монголын манлайлагч эмэгтэйчүүдийн нийгэмлэгийн тэргүүн Н.Оюундарь уригдаж өөрийн баян тансаг намтраас эхлээд Байгаль орчны яаманд ажиллахдаа байгуулсан гавъяагаа дурдаж, мөн шөнийн цагт гэр хорооллын цахилгааныг үнэгүй болгохоо амлав. Нэр дэвшигчийн мөрийн хөтөлбөрийг санагдуулахгүй байна уу? НИТХ-ын сонгуулийн Сүхбаатар дүүрэг дэх 10-р тойрогт МАХН-аас нэр дэвшигч учраас аргагүй ээ.

2008.10.08
“Цагийн хүрд”:
– Хүнсний аюулгүй байдлын сэдвээр Монголын хүнсчдийн холбооны тэргүүлэгч Халтмаагийн Баттуулыг студидээ урьж ярилцав. Хүнсчдийн холбоо арав шахам тэргүүлэгчтэй боловч ганцхан тэрбээр яагаад уригдав? Яагаад гэвэл нийслэлийн ИТХ-ын Хан-Уул дүүрэг дэх 12-р тойрогт АН-аас нэр дэвшигч бөгөөд “Махимпекс”, “Талх чихэр” гээд том компаниудын захирал, бас УИХ-ын гишүүн Х.Баттулгын дүү уригдах хүсэлтээ тавьсан учраас.

“Та хариулахгүй ч байж болно”:
– Хэдэн өдрийн өмнөөс арай өөр хүн оролцох анонс яваад байсан ч ч энэ орой гэнэдүүлж байгаад Нийслэлийн ИТХ-ын дарга Г.Мөнхбаярыг авчирч хариулаад байхаас өөр аргагүй манж асуултуудыг тавилаа. Хөтлөгч Ш.Гүрбазар.

“Гэрэлтэй цонх”:
– Сэлэнгэ аймгийн ЗДТГ-ын даргын тухай “Нутаг амьтай хүн” нэртэй хөрөг маягийн нэвтрүүлэг. Ямар ид шидтэй хүн болохыг ойлгосонгүй. Нутагтаа сүрхий нэр дэвшигч бололтой.
– “Зочны цаг”. “Чингис хаан” банкны хөрөнгө оруулалт хариуцсан дэд захирал Т.Батмагнайг урьжээ. Нийслэлийн ИТХ-ын сонгуулийн Сүхбаатар дүүрэг дэх 9-р тойрогт АН-аас нэр дэвшигч байв.

2008.10.9
“Цагийн хүрд”:
– Ирэх 11-р сард болох АНУ-ын ерөнхийлөгчийн сонгуулийн дүн Монголд хэрхэн нөлөөлж болох тухай тайлбар дотоод мэдээнүүдийн дундуур гэнэт орж ирлээ. Ингээд гадаад харилцааны мэргэжилтэн биш дотоод улс төр судлаач Д.Мягмарсүрэнгээр тайлбарлуулж байх юм. (Обама, Маккейны түвшинд өөрийгөө таниулж чадсан энэ залуу бол Чингэлтэй дүүргийн Иргэдийн хурлын сонгуулийн 3-р тойрогт МАХН-аас нэр дэвшигч Д.Мягмарсүрэн).
– Сүүлийн үед орон сууцны үнэ ханш хэрхэн өөрчлөгдөж байгааг тайлбарласан сурвалжлага. Дундуур нь Zoom үл хөдлөх хөрөнгийн компанийн захирал Ж.Отгонбилэг санаа оноо хэлэв. (Нэр дэвшигч эсэхийг мэдэж чадсангүй)
– Нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн гэр хороололд дэд бүтэц ерөөсөө алга байгаад санаа зовсон сурвалжлага. CFC группийн ерөнхийлөгч Б.Ариунболд дэлгэцнээ гарч “би энд төрсөн, тэрнээс хойш юу ч өөрчлөгдөөгүй байна, би цахилгаан татна” гэж амлаад далд оров. Мөрийн хөтөлбөрийн товчоо байгаа биз. (Нийслэлийн ИТХ-ын Хан-Уул дүүргийн 12-р тойрогт АН-аас нэр дэвшигч Б.Ариунболд)
– “Өнөөдрийн сэдэв: Төмөр замын цаг үеийн ажил” гэсэн ярилцлага. Монголын төмөр замын дарга В.Отгондэмбэрэлийг студид урьж нүүрс болон ургац тээвэрлэлт зэрэг намрын ажилд төмөр зам хэр бэлэн байгааг асуув. Орлогчийн орлогч нь хариулахад хангалттай байжээ. Том дарга “бэлэн” гэж хэлээд цааш ярих юм үлдээгүй учраас Мянганы сорилтын сангийн мөнгө хэзээ орж ирэх тухай ойр зуур юм сонирхсон болоод өндөрлөв. (Нийслэлийн ИТХ-ын сонгуульд Баянгол дүүргийн 3-р тойрогт МАХН-аас нэр дэвшигч В.Отгондэмбэрэл)

2008.10.10
“Цагийн хүрд”:
– “Өнөөдрийн сэдэв: Улаанбаатар хотын ногоон бүс” ярилцлагаар “Ногоон бүс, байгаль экологи” ТББ-ын гүйцэтгэх захирал Д.Ганбат студэд уригджээ. Иргэдийг гэгээрүүлэх хэрэгтэй гэсэн ганцхан санаа хэлэв. Үүний тулд хайран цагаа зориулах хэрэг байсан юм уу? (Нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүргийн ИТХ-ын сонгуульд нэр дэвшигч Д.Ганбат бололтой)
– Хас банкны 10 жилийн ой ба шинэ үйлчилгээний нээлтийн сурвалжлага.
– “Өнөөдрийн сэдэв: Монгол Улсад бичил санхүү үүссэний 10 жилийн ой”. “Хас” банкны гүйцэтгэх захирал Ч.Ганхуягийг студид урьж сайн гэгч яриулав. (Нийслэлийн ИТХ-ын сонгуулийн Сүхбаатар дүүрэг дэх 9-р тойрогт бие даан нэр дэвшигч Ч.Ганхуяг гэдгийг бүгд мэддэг болсон)
– Иргэд орон нутгийн сонгуульд хэрхэн оролцож саналаа өгөх тухай нийслэлийн сонгуулийн хорооны дарга Ц.Болдсайханы яриа. Ганц хэрэгтэй тайлбар байв.
– Сонгинохайрхан дүүргийг дарсан хур хог тэндхийн иргэдийг бухимдуулж байна, гэхдээ энэ асуудлыг удалгүй Японы тусламжтайгаар шийдэх гарц нээгдэж байгаа гээд УИХ-ын гишүүн кёкшүзан Д.Батбаяраар тайлбарлуулав. (Төрсөн дүү Батсайхан нь яг энэ дүүрэгт нэр дэвшиж төстэй зүйл ярьж яваа).
– Дахиад Сонгинохайрхан. Тус дүүргийн Засаг дарга Т.Найдан удалгүй “Өнөр” хорооллын арын дэнж дээр Өнөр-2″ хороолол барихаа амалсан бол нийслэлийн Засаг дарга Т.Билэгт хот баруун тийшээ тэлж хөгжих тухай мэдэгдэв. Сүүлийн хэд хоногийн турш телевиз, радио, сониноор зогсоо зайгүй ярьж цээжлүүлсэн мөрийн хөтөлбөрүүдийн нэг байна. Залгуулаад тэд МАХН-ын туг далбаа намирсан сурталчилгааны арга хэмжээн дээр зэрэгцэн сууж байгааг харууллаа. (Нийслэлийн ИТХ-ын Сонгинохайрхан дүүрэг дэх 8-р тойрогт МАХН-аас нэр дэвшигчид). Шууд сурталчилгаа байлаа.

“Гэрэлтэй цонх”:
– “Зочны цаг”. Женко группийн зөвлөх Х.Баттуул студид уригджээ. Хөтлөгчийн зүгээс “Та Хан-Уул дүүргийн 12-р тойрогт АН-аас нэр дэвшсэн. Ямар ажил хийх гэж байна. Амжилт хүсье. Хан-Уул дүүргээ хэвийн байдалд нь оруулаарай” гэчхлэн нууж хаалгүй сурталчилж өглөө. Нийслэлийн ИТХ-ын сонгуулийн Хан-Уул дүүрэг дэх 12-р тойрогт АН-аас нэр дэвшигч Х.Баттуул хэдхэн хоногийн өмнө “Цагийн хүрд”-ээр Монголын хүнсчдийн холбооны тэргүүлэгч нэрээр бас уригдсан билээ.
– Сүхбаатар дүүргийн 18-р хороон дээр сонгуулийн ажил хэрхэн өрнөж байгааг сонирхуулья гэсэн сурвалжлагаар “Нью Майнд” компанийн захирал Г.Идэрмаа тус хорооны тулгамдсан асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэх талаар ярив. Энэ эмэгтэй нийслэлийн ИТХ-ын 10-р тойрогт МАХН-аас нэр дэвшигч гэдгийг мэдээж хэлээгүй.

Ийнхүү орон нутгийн сонгуулийн сурталчилгааны сүүлчийн мөч – 10-р сарын 10-ны 24 цаг хүртэл МҮОНТ далд сурталчилгаа хийсээр байв. УИХ-ын сонгуулийн үеэр хулгайгаар явуулсан иймэрхүү сурталчилгаагаа МҮОНТ-ын дарга нар “сэтгүүл зүйн бүтээл байсан” гэж зөвтгөхийг оролдсон. Тэгвэл 11-ны өглөө буюу сурталчилгааны чимээгүй өдөр “Цагийн хүрд”-ээ давтахдаа нэр дэвшигчдийг яриулсан “бүтээлүүд”-ээ  бүгдийг хассан байлаа. Сурталчилгаа байсныг өөрсдөө хүлээн зөвшөөрсөн хэрэг.

Телевизээр гарахдаа өмсдөг баг

Орон нутгийн хурлын сонгуулийг угтуулж TV9 телевиз “Ардын мэдээ” нэртэй нэвтрүүлгийг ивээлдээ авч хэсэг гаргалаа. Өөрийн нэрийг титрт “Иргэн Б.Цогтгэрэл” даруухнаар бичсэн хөтлөгч залуу үзэгчидтэй шууд утсаар ярилцаж нэр дэвшигчдийн хариуцлага, тэнцвэртэй сурталчилгаа, шударга өрсөлдөөн гээд олон зөв юм ярьж харагдсан. Харин Пүрэв гаригийн дугаараар нэгэн үзэгч хотын даргаар Билэгт хэвээрээ үлдээсэй, АН-ын Эрдэнэ бол бүтэхгүй гэсэн утгатай санаа хэлэхэд хөтлөгч маань загатнасан газраа маажуулсан мэт учиргүй таашааж төрийн залгамж чанар, саяхан уншсан зөвлөлтийн сэтгүүлч Шинкаревын ном, түүнд Цэдэнбал, Самбуу дарга нарын талаар юу бичсэнийг ярьж өглөө.

Юу болов? Өнгөрсөн долоо хоногт нэгэн сэтгүүлч Билэгтийг магтаж Эрдэнийг муулаад байсныг санагдуулав. Яг тийм! Улаанбаатар радиогоор “Би хотыг удирдъя” нэртэй нэвтрүүлэг хийж, хотын дарга болох санаатай С.Эрдэнийн хамаг хамаг нүглийг бүртгэж “шинэ үеийн залуус бид шинэ залуусыг сонгоод шинэ Улаанбаатарт өөрөөр амьдрах цаг нь ирлээ” хэмээн зарлахдаа “Нэвтрүүлгийг бэлтгэн хүргэсэн сурвалжлагч Батчулууны Цогтгэрэл” гэж гайхуулаад байсан тэр нөхөр мөн байна!

Б.Цогтгэрэл ханаагүй бололтой энэ долоо хоногт “Улаанбаатар” радиогоор дахиад нэг ярихдаа Монголд хоёрхон нам байхад хангалттай, бусад намууд хэрэггүй, том намуудын нэр дэвшигчид будлиан тарьж байгаа нь энэ хоёр нам нээлттэй сайн байгаагийн шинж, нийслэл хотын амьдралыг мэддэг хүмүүс МАХН ба АН хоёрт л байгаа гэж зэрэг магтсанаа эцсийн мөчид “гэхдээ л МАХН-д арай түлхүү байгаа” гэж хэлээд багаа хуулж орхив. Түүнийг “Ардын мэдээ” нэвтрүүлгийн ерөнхий редактор, “Шударга сонгууль” төрийн бус байгууллагын удирдах зөвлөлийн гишүүн Б.Цогтгэрэл гэж танилцуулсан. Харин үе үе “Улаанбаатар” радиод МАХН-ын сурталчилгааны нэвтрүүлэг хөтөлдөгөө нуусхийдэг биз.

“Шударга сонгууль”, “Ардын мэдээ” хоёр бол түүний телевизээр ил гарахдаа өмсдөг багнууд. “Улс төрчид юуг нууж байна, тэр нь түүний жинхэнэ нүүр царай байдаг” гэсэн үг Цоггэрэлд яг тохирч байна.  Радиогоор бол хэн ч харахгүй, харахгүй учраас танихгүй гэж боджээ. Хүүхдүүд нялх байхдаа нүүрээ гараараа таглаад нуугдчихлаа гэдэг шиг.

Өнгөрсөн УИХ-ын сонгуулийн кампанийн үеэр “Шударга сонгууль” нэртэй төрийн бус байгууллага хэтэрхий шударга ажиллаж нэрийн хуудсаар нь дээрх Цогтгэрэл тодорсон билээ. Харин тэргүүн нь Д.Мягмарсүрэн гэж улс төр судлаач залуу байсан. Гэтэл энэ удаагийн орон нутгийн сонгуулиар Чингэлтэй дүүргийн ИТХ-ын сонгуулийн 3-р тойрогт ШУТИС-ын Хүмүүнлэгийн ухааны сургуулийн Улс төр-стратеги судлалын багш, Монголын залуу сэхээтний холбооны удирдах зөвлөлийн гишүүн, Бодлогын шинжилгээний анализ төвийн гүйцэтгэх захирал Дашзэвэгийн Мягмарсүрэн нэрээр МАХН-аас нэр дэвшсэн харагдана. Бүр МАХН-д элсээд авчээ. Харин “Шударга сонгууль” ТББ-ын тэргүүн гэдгээ намтартаа бичихээ “таг мартчихаж”. Ичсэн байлгүй.

Сонгуулийн дараа монголын хамгийн “шударга” хоёр залуу юу ч болоогүй юм шиг телевизийн дэлгэцээр гарч ирээд маш гоё юм ярьж өгнө дөө…

Энэ радио засагдахаасаа өнгөрчээ

Ардчилсан Монгол даяар ардчилсан сонгууль, тэхдээ зүгээр л орон нутгийн жирийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлыг сонгох гэж байхад нийслэлийн албан ёсны “Улаанбаатар” радио ганцхан намын нэр дэвшигчдийг дагнан сурталчилсаар сонгуулийн кампанийг дуусгахнээ. Ядахдаа худлаа нээрээ олон ургальч дүр үзүүлж АН-ын нэр дэвшигчдийг сурталчилдаггүй юмаа гэхэд арай гайгүйгээс нь ганц хоёрыг хэдэн секунд ч болов яриулах, бас жижиг намуудын нэр дэвшигчид, бие даагчдын (тэд хэдэн зуугаар тоологдоно) талаар ганц хоёр үсэг дуугарах болов уу гэтэл тэгсэнгүй. Бүхэл бүтэн радио донтоно гэдэг муухай юм аа. 

2008.10.06
“Элсэн цаг” хөтөлбөр:
Батзандан, Магнай, Гүндалай гурвыг өөрсдийн намаа орхиж Ардчилсан намд урваж шарваснаар нь дуудаж “хагарсан шаар” гэж цоллов.
“Орон нутгийн сонгууль-2008” хөтөлбөр:
Монголд хоёрхон нам байхад хангалттай, гэхдээ МАХН арай илүү гэсэн утгатай тайлбар (Дараачийн бичлэгийг үзээрэй)

2008.10.07
“Элсэн цаг”:
Монгол Улсын ерөнхий сайд, МАХН-ын дарга С.Баярын UBS телевизийн “Нүүр тулсан ярилцлага” нэвтрүүлэгт өгсөн ярилцлагын тойм
“Орон нутгийн сонгууль-2008”:
Сонгогчид, эдийн засагчид, эрдэмтэн судлаачид МАХН-ын мөрийн хөтөлбөрийг хэрэгжих үндэслэлтэй сайн хөтөлбөр болжээ хэмээн дүгнэцгээж байна гэж эхлээд МАХН-аас нийслэлийн ИТХ-ын Сүхбаатар дүүргийн 9,10-р тойрогт нэр дэвшиж байгаа “боловсролтой,эрч хүчтэй залуу дэвшигчид маань [!!] хэрэвзээ сонгогдчихвол ямар ажил хийж хэрэгжүүлэхийг сонирхоцгооё” гээд Хангал, Баттүшиг, Оюундарь, Цогзолмаа, Батхуяг, МАХН-аас нэр дэвшигч Идэрмаа нарыг яриулав.

2008.10.08
“Элсэн цаг”:
“Билэгт үү, Эрдэнэ үү” гэсэн тайлбар. Мэдээж Билэгт.
“Орон нутгийн сонгууль-2008”: 
Нийслэлийн ИТХ-ын сонгуульд МАХН-аас нэр дэвшсэн Нийслэлийн Засаг дарга Т.Билэгт, “Өндөр буянт холдинг” компанийн захирал Төмөрхуяг, Баянгол дүүргийн Засаг дарга П.Цогтбаатар, “Оргил” худалдааны төвийн захирал Ганбаатар (ИТХ-д ихэнх нь төр захиргааны ажилтнууд байна. Харин иргэдийн дуу хоолой дутуу байна, үүнийг би нөхөж ажиллана гэв), “Баянгол тохижилт” компанийн ТУЗ-ын дарга Баянмөнх нарын яриа.

2008.10.09
“Элсэн цаг”:
Матери ухамсар, тоталитар, авториатар, иргэний нийгэм, Махатма Ганди, хоёр систем гэх мэтээр онол шахуу том юм ярьж эхэлснээ “… ардчиллаар нэр баригчид бүхнийг бусниулсан, харин МАХН зангараг заагаагүй бол соёлт ертөнц монголтой харьцаагаа таслах байсан … МАХН хаана ч хэнтэй ч түнш байж чаддаг чадвараа үзүүллээ. … одоо дэлхийд МАХН улс төрийн хүсэл зоригоороо бахархагдлаа…. Харин АН необольшевизмд автагдаж байна уу… Монгол түмэн аавын хүү, ээжийн охиноор дутаагүй, гэхдээ нэгэн зүтгэлтнээ төрүүлсэн, тэр нь Санжийн Баяр… Ард түмэн орон нутагт МАХН-ыг дэмжинэ, яагаад гэвэл хөгжил дэвшлийн утга учир болохоор… хэмээн дүвчигнэж гарлаа. 
Зарим сэтгүүлч бялдуучилж бичдэг. Зарим нь орон гаран юм бичдэг. Харин “Улаанбаатар” радиод хоёуланг хослуулж чаддаг хосгүй нөхдүүд ажилладаг юм байна. 
“Орон нутгийн сонгууль-2008”:
“Ухрах уу, урагшлах уу?” нэртэй. АН бол гэмт хэрэгтнүүдийг орогнуулдаг хөгийн этгээдүүд гэсэн утгатай.

2008.10.10.
“Элсэн цаг”:
Орон нутгийн сонгуулийн талаар иргэдийн санал бодлыг сонсгов. Бүгдээрээ МАХН-ыг дэмжсэн бөгөөд нэгэн эмэгтэй үхэн үхтлээ МАХН-ын төлөө саналаа өгөхөө тангараглав.
“Сонгууль-2008”:
Энэ удаагийн сонгуулиар аль намын хэн ялах тухай нэрээ тас нуусан сэтгүүлчийн прогноз. “МАХН-аас шинэ үеийн сайхан залуучууд дэвшсэн бол АН-ын нэр дэвшигчид голдуу УИХ-ын сонгуульд унагсад байна” гэсэн дүгнэлтээс эхэлсэн тул МАХН-ынхан орон нутгийн хурлын ихэнх суудлыг авах тухай ярих байх гэж бодтол үгүй аж. МАХН-ын нэр дэвшигчид бүх тойрогт хол тасархай ялах юм байна.

Энэ радио засагдахаасаа өнгөрсөн юм байна. Сонгуулийн дараа яаж ч олон ургальч болж тоглосон би лав итгэхгүй.

Унтлагын биш мөнгөний мешоктой “Танайд хоноё”

Уг нь “Танайд хоноё” зугаатай нэвтрүүлэг. Хөтлөгчийн хамт шал танихгүй айлаар орж хоол ундыг нь идэж уухаас бусдаар хамаг юмыг нь нүдээрээ үзэж хардаг.  Харин сонгуулийн өмнө миний хувьд Алтантүрүүгийн очсон айлын сонин хачин  биш, харин чухам яагаад тэр айлыг сонгосноо яаж худлаа тайлбарлаж жүжиглэх нь илүү зугаатай байсан юм.

Түрүүчийн долоо хоногт Нийслэлийн ИТХ-д нэр дэвшсэн хоёр залуугийнд урилгаар хоносноо займчуулах гэж эв хавгүй тайлбар хийж билээ. Гэхдээ ингэж дуудлагаар айлд очиж хонох муухай гэдгийг ухаарсан бололтой саяын ням гаригийн нэвтрүүлгээ хамаатны ахынхаа дам дамаар зөвлөснөөр “сонирхолтой юм ярьж өгөх”  хүний гэрт зочлох болсноо хэлж эхлүүлэв. Би урьд нь Алтантүрүүг нэр дэвшигчдэд үйлчилж хоноод байна, бүр унтлагын биш мөнгөний мешоктой очдог болж гэх мэтээр ихэд буруугаар бодож байсандаа тэрхэн мөчид гэмших шиг болсон. Тэд мөнгөөр хичнээн далласан ч манай Алтантүрүү мэргэжлийн ёс зүйгээ сахиж чаддагаа харуулахнээ. 

Ингээд төмөр замд амьдардаг Ганбаатар нэртэй эрхмийн төмөр хаалгыг тогшиж ороход цаадах нь “нэгэнт ирсэн бол орохоос доо” гэсээр угтахад Алтантүрүү “яг хонуулна биз, гэнэтхэн хөөгөөд гаргахгүй биз” хэмээн  шалгааж ам өчгийг авч байж босгыг алхав. Жирийн 3 өрөө байранд амьдардаг ч барилгын компани эрхэлдэг, найрсаг авгай болон гэрэлтсэн охидтой сайхан айл байна. Хоол ундаа бэлэн, ширээн дээрх идээ будаа хэдийнэ өрөгджээ. Одоо Алтантүрүүгийн хамаатны амалсан сюрприз яриаг хүлээлээ. Гэтэл эхнэртэйгээ яаж танилцсан болон хятадуудыг яагаад ажиллуулдаг тухай яриа уйтгартай биш боловч санасанд хүрсэнгүй. Бас Алтантүрүү маань унтахаасаа өмнө ганцаараа үлдэж байгаад хоносон айлынхаа талаар алдарт ерөөл магтаалаа хэлсэнгүй. Ядахдаа шүдээ ч угаасангүй. Тэгээд өглөө нь босч гэрийн эзэнтэй сууж цайлаад хамт гарч салж явахдаа “танайд дахиж ирэхгүй ээ” гэж хэдэнтээ амалсан нь хачин санагдсан. Гэхдээ яахав. Санаанд хүрээгүй ч мөнгө төгрөг өгч авалцаагүй, ядахдаа шударга нэвтрүүлэг боллоо гэж бодоод өнгөрөв. 

Гэтэл тэр орой яасан гэж санана?! “25-р суваг” телевизийн “Өнөөдөр” нэвтрүүлгээр нөгөө нөхөр чинь “Барилгын инженер В.Ганбаатар. Нийслэлийн ИТХ-ын 1-р тойрогт АН-аас нэр дэвшигч” гэсэн хаягтайгаар гараад ирэх нь тэр. 

Алтантүрүү засрахгүй юм байна. Урьд өдөр нь “Танайд хоноё” нэвтрүүлгээ хөтөлбөрт 21 цагаас гэж зарлуулсан боловч өдөр 14-15 цагийн үед гэнэтхэн үзүүлжээ. (Иймээс би үзэж чадаагүй) Сураг сонсохнээ Чингэлтэй дүүрэгт ИЗН-аас нэр дэвшигч, УИХ-ын гишүүн “молекул” Батбаярын хүү Батбилэг гэдэг залуугийнд хоносноо нууж бултуулсан байж. 

Харин тэр орой “Танайд хоноё” нэвтрүүлгийн цаг дээр “Би” нэвтрүүлэг гарч Комацу-гийн нэр дэвшигч Э.Тамир хэмээх залуу урт удаан амьдралынхаа түүхэн замналаас бүтэн цагийн турш  хүүрнэжээ. Ямар Алтантүрүүг дахин дуудаж мориныхоо жүчээнд хонуулалтай биш…

TV5 телевиз Отгонбаяр сайдад ам сайтай байна

Гүйцээ! Монгол улсын боловсролын салбар аврагдлаа. Үүний тулд МАХН-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга байсан Ё.Отгонбаяр гэдэг хүнийг Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны сайдаар томилоход л хангалттай байж. Өчигдөр орой TV5 телевиз ийм агуу нээлт хийж үзэгчиддээ хандлаа. Нэрээ нуусан сэтгүүлчийн тайлбарыг сийрүүлбэл,    

“Шинээр нэр томилогдсон боловсролын сайдад салбарынхан нь тун чиг ам сайтай байгаа гэсэн. Ах намын нарийн бичгийн дарга байх үеэсээ л намынхаа толгойтой хүмүүсийн эгнээнд багтаж, ажил даалгахад урамтай шүү гэх хүмүүс ч цөөнгүй байдаг байсан. Тэдний хэлж байгаа нь ч үнэн бололтой. Боловсрол соёлын салбарыг ирэх 4 жил толгойлох эрхэм гурван ч хэлээр чөлөөтэй ярьчихдаг гэсэн. Орос, англиар бол ус цас. За тэгээд хүн болгоны яриад байдаггүй хинди хэлээр гайгүй сайн ярьчихдаг гэж салбарынхан нь гадуур жиг жиг хийж явна лээ. Ямар ч байсан ирээдүй хойч хүүхдүүд маань боловсролтой сайдтай болсон болохоор энэ салбар ч гайгүй сайн хөгжих байх даа гэж эцэг эхчүүд ч ам сайтай байна” 

Бялдуучлаад ч байх шиг. Шинэ сайдын фонон дээр хинди хэлгүй өмнөх сайд Болормаа тун ч өрөвдөлтэй. 

Лав намайг сүүлийн өдрүүдэд гадуур дотуур явж заримдаа сургууль соёлын газраар ороход “Манай Отгонбаяр сайд ёстой мундаг, бид азтай боловсролынхон” гэж баярлаж хөөрсөн согтуу байтугай эрүүл хүмүүс ч ажиглагдаагүй. Тэгэхлээр TV5 телевиз БСШУЯ-ны ажилтнуудаас эхлээд хэдэн арван мянган багш нар болон хагас сая гаруй сурагч, оюутнуудын эцэг эх буюу үндсэндээ монголын бүх иргэд Ё.Отгонбаяр гэдэг сайдын талаар юуг жиг жуг хийж байгааг сэмхэн чагнаад мэдчихэж.

Нийслэлийн МАХН-ын хорооны дэргэдэх “Улаанбаатар” радио

Монголын хэвлэл мэдээлэлд ардчилал, олон ургальч үзлийн салхи огт ороогүй өнцөг булан хаана үлдэж хоцорсныг санаандгүй мэдэж авлаа. 

2008 оны 10-р сарын 1-ны өглөөний 8 цагийн үед радиогийн суваг эргүүлтэл “Улаанбаатар” радиогийн “Ухрах уу, урагшлах уу” нэртэй нэвтрүүлгээр “… УИХ-ын сонгуулиар МАХН-д өгсөн олонхийн саналаа солих үндэслэл байхгүй …МАХН, АН хоёр УИХ-ын сонгуулийн дараа зөвшилцсөн нь хамаагүй… МАХН-д өгсөн итгэлээ улам бэхжүүлэх хэрэгтэй…” гэх мэтээр сонгогчдийн зүрх сэтгэлийн асуудлаар сургамжилж өгч байхтай таарав. Орон нутгийн сонгууль эхэлсэн тул нийслэлийн МАХН-ын хорооноос захиалсан юм болов уу гэтэл тийм тодруулга хийсэнгүй. Сэтгүүлч, редакторын нэрийг ч дурдсангүй. Тэгэхлээр “Улаанбаатар” радиогийн байр суурийг илэрхийлсэн албан ёсны тайлбар байжээ. Араас нь залгасан “Орон нутгийн сонгууль-2008” нэвтрүүлэг нийслэлийн ИТХ-д МАХН-аас нэр дэвшигчдийн 70 гаруй хувь нь шинэ залуу хүмүүс байгаа тухай баяртай мэдээ дуулгаад Баянзүрх дүүрэгт дэвшигч Гантөмөр, Пүрэвжав, Амарбаясгалан гэхчлэн ширхэглэн магтсаар энэ өглөөг үдэв.   

Тус радио нийслэлийн МАХН-ын хорооны мэдэлд очсон байж магадгүй тул маргааш өглөө эртлэн босч дахин сонсохуй яах аргагүй “Монгол Улсын нийслэлийн “Улаанбаатар” радио ярьж байна” гэв. Тэгснээ ухуулгаа үргэлжлүүлэв. Эхлээд “Элсэн цаг” нэвтрүүлэг орон нутгийн сонгуулийн чухлыг баахан ухуулснаа гэнэт АН-ын дотоод зөрчилд санаа зовж “үүнээсээ болж МАХН-ын нэр дэвшигчид рүү дайрч байна” хэмээн буруутгаад цаашаа шуударч нийслэлийн МАХН-ын байгуулллагын мөрийн хөтөлбөрт багтсан 12 төгөлдөршлийн сайхныг магтсаар өндөрлөв. Дараа нь “Би хотыг удирдъя” нэртэй улс төрийн нийтлэлийн нэвтрүүлгээр нийслэлийн АН-ын дарга бөгөөд хэрвээ УИХ-д орж чадахгүй бол хотын дарга болох санаатай С.Эрдэнийн хамаг муу муухайг сануулж “хүн хүссэн газартаа амьдрах эрхтэй” гэдгээр далимдуулан Улаанбаатарт нь зөвшөөрөлгүй шаваад байгаа хөдөөнийхөнтэй нийлүүлж байгаад элдэв үгээр дуудав. Завсраар нь СХД-ийн Засаг дарга Найдан, ИТХ-ын дарга Баярсайхан гэдэг хоёр нэр дэвшигчийг (мэдээж хоёулаа МАХН) магтаж амжаад төгсгөлд нь “шинэ үеийн залуус бид шинэ залуусыг сонгоод шинэ Улаанбаатарт өөрөөр амьдрах цаг нь ирлээ” хэмээн зарлаж “Нэвтрүүлгийг бэлтгэн хүргэсэн сурвалжлагч Батчулууны Цогтгэрэл” болохоо хэлж байж сая нэг салав.   

Би гайхаад Орон нутгийн хурлын сонгуулийн хуулийг сөхөж үзвэл,   

30.7. Орон нутгийн радио, телевизээр сонгуулийн аливаа сурталчилгааг төлбөргүй явуулах хугацаа, хуваарийг тухайн аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн сонгуулийн хороо тогтооно.

30.8. Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн сонгуулийн хороо нь орон нутгийн радио, телевизээр төлбөргүй явуулах сурталчилгааны хуваарийг батлахдаа нэр дэвшигч болон нам, эвсэл бүрт тэнцүү хугацаа ногдохоор тооцож, холбогдох шийдвэрийг гаргана.

30.10. Сонгуулийн хорооноос тогтоосон хугацаанаас бусад цагт нэр дэвшигч, нам, эвсэл орон нутгийн болон орон нутагт нэвтрүүлгээ цацаж байгаа энэ хуулийн 30.9-д зааснаас бусад төвлөрсөн радио, телевизээр төлбөртэй сурталчилгаа явуулах эрхтэй гэжээ. 

“Улаанбаатар” радио бол UBS телевиз, “Улаанбаатар таймс” хоёрын нэгэн адил адил нийслэлийн ИТХ-ын харьяанд байсныг 2004 оноос менежментийн гэрээгээр ажиллуулснаас хойш сэмхэн хувьчлагдаагүй л бол нийслэлийн статустай хэвээрээ байж таарна. Гэтэл ганцхан намыг улаан цайм сурталчлаад байдаг. Эсвэл нийслэлийн сонгуулийн хорооноос “Улаанбаатар” радиогийн цагийг зөвхөн МАХН-д хуваарилсан уу?  

Нийслэлд телевиз хэт хөгжсөн учраас нийслэлчүүд радио сонсох нь бага. Гэхдээ “Улаанбаатар” радио шугамын радио хэмээх сувгийг эзэгнэж түүгээрээ өглөө бүр хоёр цагийн мэдээлэл, нийгэм-улс төрийн нэвтрүүлэг бүхий хөтөлбөр сонсгодог. Ямар агуулгатай болохыг дээр хэллээ. Шугамын радиог голдуу сонсдог гэрийн ажилтай хүмүүс, ялангуяа өвгөд хөгшдийн толгойг “Улаанбаатар” радио өглөө эртлэн сэмхэн угаачихдаг юм байна. 

Шугамын радиогийн сувгийг сольж болдоггүй шиг арваад жилийн турш солигдохгүйгээр тасралтгүй удирдсан захирал Булган нь “Улаанбаатар” радиог нийслэлийн МАХН-ын хорооны радио огт биш гэдгийг одоо хүртэл ойлгоогүй тууж явна. Маргааш өглөө нийслэлийн ИТХ-аар орж хүн амьтнаас асуумаар юм. Ядахдаа өөрийнхөө радиогоор “Монгол Улсын нийслэлийн “Улаанбаатар” радио ярьж байна” гэж зарладаг нь ямар учиртай болохыг ойлгох гэж оролдоосой.

P.S: 

Дараачийн буюу 10-р сарын 3-ны өглөө “Элсэн цаг” хөтөлбөр “хүн амын шилжилт хөдөлгөөн үргэлжилж байгаа их хотод … проблем цөөнгүй байгаа. Тэр болгоныг томруулж хараад МАХН-д шударга бус үйлдэл болох буйзаа. Харин олон түмэн нь Ардчилсан намд итгээд ихэнх суудлыг өгөөд байсан бол их хотын ажил амьдрал одоогийнхоос долоо ч биш, найман дор байхыг хэн ч үгүйсгэхгүй ээ. Тийм ч учраас нийслэлийн иргэд хэнийг сонгохоо нэг муу юм мэдээд байдаг юм шүү” гэж агсарсан бол “Орон нутгийн сонгууль-2008” нэвтрүүлэг Сонгинохайрхан дүүргийн 8-р тойрогт МАХН-аас нэр дэвшсэн Нийслэлийн засаг дарга Т.Билэгт, дүүргийн Засаг дарга Найдан, “Сод Монгол” группийн захирал Анандбазар гурвын мөрийн хөтөлбөр амьдралд илүү ойр, ажил хэрэгч, зарчимч хүмүүс баг болж ажиллаж байгаа болохоор биелүүлэх тал дээрээ ч дориун гэж сонгинохайрханчууд үнэлж дуу нэгтэйгээр дэмжихээ илэрхийлж байхыг сонсчээ. Тэгээд сөрөг хүчний дайралтаас хотын даргаа хамгаалахыг уриалаад МАХН-ын сонгуулийн мөрийн хөтөлбөрөөс уншиж өгөв. 

Сэтгүүлч эмэгтэй “энэ гурвын мөрийн хөтөлбөр амьдралд ойрхон байна, тиймээ?” гэж урьдчилаад дүгнэчихсэн асуулт тавьж хүссэн хариултаа авч байлаа. Булган захирал сэтгүүлчдээ хүртэл нийслэлийн МАХН-ын хорооны ухуулга сурталчилгааны ажилтан болгоод амжжээ.